9 Windows problemen oplossen

 

	Ledenvoordeel Dit artikel komt uit de nieuwe special Windows praktijkhandboek die HCC-leden met fikse korting kunnen kopen. kijk voor meer info hier.

BOOTMENU WIJZIGEN

Om allerlei historische redenen heb ik nog een dual-bootsysteem waarbij ik destijds Windows 7 als standaard heb ingesteld toen ik het installeerde. Nu ik echter voornamelijk Windows 11 gebruik, wil ik instellen dat die versie standaard wordt gestart. Ik kan daar echter geen instellingsoptie voor vinden bij het opstarten, hoe moet ik dat doen?

Dat kun je doen met de Windows­tool msconfig. Open met de toetsen Windows + R de Uitvoeren­dialoog, voer msconfig in en bevestig met Enter. Klik dan in de opgestarte Systeemconfiguratie­tool op het tabblad Computer opstarten. Je zou dan Windows 11 en Windows 7 op de lijst moeten zien staan. Selecteer Windows 11 en stel het in als standaard via de knop onder de lijst.

Klik op Toepassen en Windows 11 zal dan als stan­daard opstarten. Bij Time­out kun je ook de weergaveduur van het bootmenu instellen met een waarde tussen 3 en 999 seconden. Andere waarden kunnen worden ingevoerd in Opdrachtprompt met administratorrechten met

bcdedit /timeout x

waarbij x de tijd in seconden is. Dat werkt ook met andere com­binaties van moderne(re) Windows­versies.

TABBREEDTE IN KLADBLOK

Ik ben zeer tevreden met het nieuwe Kladblok in Windows 11. Alleen al het feit dat ik wijzigingen in meerdere stappen ongedaan kan maken, is me veel waard. Helaas is er ook een groot nadeel: de breedte van tabs is van acht tekens naar vier gegaan. Daardoor zijn al mijn tekstbestanden nu visueel niet meer juist geformatteerd. Is er een manier om de oude spatiëring van acht tekens ook in te stellen in het nieuwe Kladblok?

In feite gedraagt het nieuwe Kladblok zich op dat punt totaal anders dan zijn voorganger. De breedte van de tabs wordt niet meer per teken gemeten, maar is vastgesteld op een halve inch en kan, voor zover bekend, niet worden gewijzigd. Daarbij gaat het om een logische maat, die – afhankelijk van de schermgrootte en de ingestelde schaling – kan verschillen als je het met een liniaal op je scherm zou meten.

Hoeveel tekens het zijn, hangt af van het lettertype en de grootte die in Kladblok zijn ingesteld, en van het zoomniveau. De vier tekens die je hebt waargenomen, zijn dus min of meer toeval. Je kunt proberen de ge­bruikelijke opmaak te herstellen met een ander letter­type (onder Bewerken) en een ander zoomniveau (on­der Weergeven).

In onze situatie was bijvoorbeeld het scherm met het lettertype Consolas Regular in 10 punten en een twee niveaus verlaagde zoom bruikbaar. In alle com­binaties waarin de tabs redelijk met de oudere ver­sie van Kladblok overeenkwamen, zagen de letters er echter vrij klein uit. Bovendien onthoudt Kladblok het ingestelde zoomniveau niet bij als je het programma afsluit.

Als je een editor nodig hebt waarbij de tabs over­eenkomen met een bepaald aantal tekens, is Windows 11 Kladblok niet de beste keuze. Aanbevolen gratis al­ternatieven zijn de programma’s Notepad++ (https://notepad-plus-plus.org/), PSPad of – vooral als je vaak programmacode of scripts bewerkt – Visual Studio Code van Microsoft.

EXCEL-TABEL VERSTUREN ALS MAILTEKST
Ik wil een Excel­tabel versturen via Outlook, op een zodanige manier dat de inhoud leesbaar blijft in de mailtekst. Excel biedt echter alleen de mogelijkheid om het als bijlage te versturen of door te sturen via een link. Blijft er dan alleen nog maar de optie over om de inhoud van de tabel handmatig via het klembord in de mail te plakken?

Nee, dat hoef je niet handmatig te doen. Office heeft namelijk een geschikte functie voor Excel en Word, alleen is die goed verborgen. Eerst moet je het bijbehorende pictogram toevoegen aan de Werkbalk Snelle toegang, bijvoorbeeld via Bestand / Opties / Werkbalk Snelle toegang. Wijzig de selectielijst onder Kies opdrachten uit van Populaire opdrachten in Alle opdrachten en zoek de vermelding E­mailadres. Klik hierop en klik dan op de knop Toevoegen >> tussen de twee lijsten en sluit af met OK.

De Werkbalk Snelle toegang toont dan een docu­ment met een kleine envelop als nieuw symbool. Als je er op klikt, opent een dialoog waarin je kunt kie­zen of je de hele werkmap als bijlage wilt verzenden (wat je niet wilt) of alleen het huidige werkblad als mailtekst. Nadat je op OK hebt geklikt, verschijnt boven de spreadsheet een gebied met invoervelden voor ont­vangers, cc­adressen, onderwerp en een inleidingveld waar je tekst naar wens kunt typen.

Als je meerdere accounts in Outlook hebt inge­steld, bijvoorbeeld voor je werk en privé, dan selecteer je via Accounts de gewenste mailprovider en het bijbe­horende afzenderadres. Als je dan op Dit blad verzenden klikt, wordt een nieuw bericht verstuurd met de inleidende tekst, ge­volgd door de tabel in leesbare vorm. Die is omgezet in een teksttabel, daardoor zal hij dan ook geen formules meer bevatten. Het bericht wordt verzonden via Out­look. Je ziet het mailprogramma echter niet – je hoeft het niet eens te openen.

Die methode bespaart de ontvanger de moeite om een bijlage eerst in Excel te openen. Om het enigs­zins overzichtelijk te houden (en, boven een bepaalde grootte, stabiel), moet je je echter beperken tot klei­nere tabellen. Je kunt die methode ook gebruiken om volledige werkbladen te verzenden; voor een selectie ben je wel aangewezen op het klembord.

Het geheel werkt op dezelfde manier in Word. Het tekstdocument wordt dan als mailtekst verzonden.

Via de systeeminstellingen kun je voorkomen dat een toepassing zoals het Knipprogramma in Windows 11 het notificatiecentrum overspoelt met meldingen

WINDOWS-MELDINGEN UITSCHAKELEN

Ik gebruik graag het ingebouwde Knip­programma van Windows om screenshots te maken. Eén ding is echter irritant: telkens als ik met het programma een screenshot op het klembord zet, krijg ik een melding in het systeemvak. Kan ik die uitschakelen?

Ja. De eenvoudigste manier is om de volgende keer dat het bericht verschijnt, er met de rechtermuisknop op te klikken en de optie te kiezen om alle meldingen voor Knipprogramma uit te schakelen. Als je later van gedachten verandert of andere meldingen wilt in-­ of uitschakelen, vind je op de pagina Systeem en vervolgens Meldingen (bij Windows 11) of Meldingen en acties (bij Windows 10) bij de instellingen alle programma’s die zo’n melding versturen.

Met de daar weergegeven knoppen kun je per ap­plicatie bepalen of je van de betreffende app über­haupt berichten wilt zien.

Door te klikken op de regel van een applicatie of de pijl rechts ervan, open je een andere pagina waar je het uiterlijk, het geluidssignaal en de prioriteit van de melding kunt instellen.

SCHAKELEN TUSSEN WIFI EN LAN

Mijn laptop is verbonden met mijn thuiswifi. Wanneer ik hem meeneem naar kantoor en daar aansluit op het LAN, wil ik dat alleen de bekabelde verbinding daar wordt gebruikt en dat er geen twee ip­adressen worden toegewezen. Hoe moet ik dat doen?

Normaal zou je daar niets voor hoeven doen, omdat de moderne besturingssystemen automatisch herkennen wanneer twee verschillende verbindingen naar hetzelfde netwerk leiden en via een geautomatiseerde metriek de beste gebruiken. Die metrische waarden verschillen afhankelijk van de situatie en het besturingssysteem, maar het mechanisme is in principe altijd hetzelfde: het netwerk met de laagste metrische waarde wint. We hebben dat kunnen verifiëren op verschillende testsystemen. Bij Windows kom je achter de metriek voor IPv4­verbindingen met het commando route -4 print. Voor IPv6 gebruik je -6 in plaats van -4.

HOOFD- EN KLEINE LETTERS

Bijna altijd worden in Windows-artikelen paden en registersleutels met hoofdletters (C:\Windows) en soms zelfs met hoofd­letters binnen een woord (C:\User\ct\AppData). Ik heb een keer zo’n pad overgetypt, waarbij ik per ongeluk c:\windows zonder hoofdletters schreef, maar het werkte nog steeds.

In tegenstelling tot Linux is Windows normaal gesproken niet hoofdlettergevoelig als het gaat om paden en dat soort dingen. Je kunt alles in kleine letters schrijven, alles in hoofdletters, of alles door elkaar. In onze artikelen gebruiken we een bepaald stramien, dat is niet om technische redenen maar voor de leesbaarheid. Dat betekent ook dat alle namen verschillend moeten zijn: Windows tolereert binnen een map geen bestanden en (onderliggende) mappen waarvan de namen alleen verschillen in hoofdletters en kleine letters.

Er is één uitzondering op die regel. Dat heeft te maken met Linux, meer bepaald met het Windows Subsystem for Linux (WSL). Daarmee kun je binaire Linux­bestanden direct onder Windows draaien, waarbij er onder de motorkap een Linux-distributie draait.

WSL is er in twee versies, waarbij met WSL 1 Windows de Linux­distributie direct op C werd opgeslagen. Daardoor komen er ook bestanden op de schijf terecht die alleen verschillen in hoofd­ en kleine letters.

Dat kan voor problemen zorgen met programma’s die daar niet op voorbereid zijn en met scripts die der­gelijke programma’s gebruiken. Dat heeft ook gevol­gen voor Microsofts eigen software. Voorbeeld: gebruikt een back­upscript het Windows­programma Dism.exe onder de motorkap om back­ups te maken, dan kan dat niet overweg met zulke verschil­lende notaties. Daarom mislukt het back­uppen met zo’n back-upscript als een WSL 1-distributie geïnstalleerd is.

Microsoft heeft dat probleem bij WSL 2 opgelost: daarmee komen de distributies niet meer als afzon­derlijke bestanden en mappen rechtstreeks op de schijf terecht, maar op een virtuele harde schijf, dus een VHDX­bestand, wat geen problemen oplevert.

Overigens maakt het WSL 1­probleem ook duide­lijk dat, in tegenstelling tot geruchten van het tegen­deel, het NTFS­bestandssysteem prima overweg kan met hoofdletters en kleine letters.

Om te verhinderen dat een via een draadloze usb-dongle aangesloten combinatie van muis en toetsenbord de computer per ongeluk wakker maakt, moet het betreffende vinkje voor alle componenten worden uitgezet worden

USB-MUIS MOET PC IN SLAAPSTAND ZETTEN

Om te voorkomen dat mijn computer telkens opstart als ik per ongeluk tegen mijn draadloze muis stoot, heb ik het betreffende selectievakje bij het Apparaatbeheer van Windows uitgezet. Maar de pc ontwaakt nog steeds uit de slaapstand. Komt dat door de draadloze usb­ontvanger?

 Om te voorkomen dat de computer per ongeluk opstart wanneer een muis of toetsenbord wordt aangeraakt, open je het Windows Apparaatbeheer door bijvoorbeeld met de rechtermuisknop op het startmenu te klikken. Daar zoek je naar de vermelding voor de muis of het toetsenbord, dan open je vervolgens het eigenschappenmenu door met de rechtermuisknop te klikken, ga je naar het tabblad Energiebeheer en haal je het vinkje weg bij Dit apparaat mag de computer uit de slaapstand halen.

Als de muis of het toetsenbord echter draadloos met de computer communiceert via een usb­dongle, moet je rekening houden met twee valkuilen: bij ons werkte de wake­up lock met een Microsoft­dongle voor muis en toetsenbord pas nadat we de instelling bij beide apparaten uitgevinkt hadden. Dat betekent dat de muis en het toetsenbord de computer niet kunnen wekken. Bij een dongle van een andere fabrikant werkte dat vergelijkbaar.

Bij Apparaatbeheer hebben we onder Universal Serial Bus­controllers de Microsoft Mouse and Keyboard Detection Driver geselecteerd (bij de ande­re toetsenbord­muiscombinatie met een dongle was het een Samengesteld USB­apparaat). Vervolgens kozen we in het menu Beeld de optie Apparaten op verbinding als weergave gekozen en vervolgens het Slaapstand­vinkje verwijderd bij alle items die eronder hingen (Wireless Mouse, Wireless Keyboard, enkele HID­apparaten). We hebben geen manier gevonden om het toetsenbord de computer te laten ontwaken maar de muis niet – of andersom.

De tweede valkuil is dat Windows die instelling niet algemeen voor de specifieke usb­dongle ont­houdt, maar dat per usb­aansluiting doet. Dus als je de dongle verwisselt, moet je bovenstaande proce­dure herhalen.

Hetzelfde geldt voor het ontwaken: als de muis en het toetsenbord de computer mogen wekken, moet je na elke heraansluiting van de dongle controleren of de opties voor de usb­poort correct ingesteld zijn.

HORIZONTAAL SCROLLEN ZONDER SCHUIFBALK

Ik werk veel met redelijk brede tabellen in Excel onder Windows. Dan is het best wel irritant continu met de muis de smalle horizontale schuifbalk rechtsonder te moeten gebruiken om het beeld te verschuiven. Is er een handigere manier om dat te doen?

Ja, die is er en sterker nog: er zijn zelfs meerdere manieren. Met het touchpad van een laptop kun je horizontaal scrollen door met twee vingers over het touchpad te vegen. Als je een muis hebt waarvan je het scrolwiel naar rechts en links kunt kantelen, kun je daarmee ook horizontaal scrollen.

Als je het kantelen van het scrolwiel niet prettig vindt, kan het ook anders: houd de toetsen Ctrl en Shift tegelijk ingedrukt tijdens het scrollen.

En dan is er nog een methode die helemaal geen muis vereist – en dat is waarschijnlijk ook de minst bekende: gebruik de Scroll Lock­toets, die in het alge­meen nooit gebruikt wordt. Als die actief is, wat je op veel toetsenborden ziet aan een brandend indicatie­lampje, kun je met de cursortoetsen scrollen zonder de actueel geselecteerde cel te verlaten.

WINDOWS: MAKKELIJKER GEEN MICROSOFT-ACCOUNT AANMAKEN

Ik wil onder Windows een lokaal account met wachtwoordbeveiliging gebruiken, geen Microsoft­account. Is er een handige manier om dat voor elkaar te krijgen? Als ik de internetverbinding verbreek, kan ik een lokaal account aanmaken, maar dan gaat Windows zeuren dat ik antwoorden moet geven op diverse beveiligingsvragen. Die wil ik niet verzinnen, maar ik wil de juiste privé­informatie ook niet in Windows invoeren.

Met de commandline kun je met twee korte en relatief makkelijk te onthouden commando’s een lokaal account aanmaken. Start naar keuze PowerShell, CommandPrompt of Terminal met administratorrechten (bijvoorbeeld via het menu van Windows + X). Het eerste commando maakt een nieuw account aan dat zich in de groep Gebruikers bevindt: Net User <accountnaam> /add

Een tweede commando voegt een wachtwoord toe: Net User <accountnaam> <wachtwoord>

Als er tijdens het instellen iemand over je schouder meekijkt die het wachtwoord niet mag weten, gebruik dan het commando Net User <accountnaam> *. Daarmee wordt niets weergegeven tijdens het intypen van het wachtwoord en voor de veiligheid moet je het nogmaals invoeren ter bevestiging. Schrik daar niet van, er wordt ook daadwerkelijk helemaal niets ge­toond tijdens het intypen, dus geen sterretjes of ande­re placeholders.

Vanaf dan bestaat het nieuwe account samen met het wachtwoord, maar de eerste instelling vindt pas plaats als iemand ermee inlogt.