Het Lab: DVD’s archiveren

Henk van de Kamer

In de vorige aflevering beschreef ik het archiveren van ruim zevenhonderd cd-roms. Hoewel ik hier en daar nog verstopte exemplaren tegenkom, is deze klus zo goed als af. De volgende stapel bevat ruim driehonderd dvd’s die ik in de periode 2002 tot en met 2007 heb verzameld. Zo oud? Tja, aan het einde van deze periode begon Stichting Brein mij – en anderen – te behandelen als potentiële crimineel. Elke avond moest ik verplicht kijken naar een verhandeling waarom kopiëren strafbaar is. Vreemd, want de exemplaren waren allemaal legaal gekocht. Uiteraard ontbrak deze stichtelijke boodschap op illegale kopieën, ofwel Stichting Brein maakte zeer duidelijk dat ze niet snappen hoe onze maatschappij werkt. Uiteindelijk begon deze wereldvreemde werkwijze mij zo ontzettend tegen te staan dat ik daarna slechts sporadisch een dvd heb aangeschaft. Helaas heeft Stichting Brein hiervan niets geleerd...

LINUX
Het voorgaande is de belangrijkste reden geen dvd’s meer aan te schaffen. Daarnaast ergerde ik me aan de manier waarop bedrijven techniek misbruiken om ons tot slaaf van hun producten te maken. Slaven zijn niet vrij om te doen wat zij graag willen, maar moeten alle grillen van hun meesters zonder commentaar slikken. Als ik nu een papieren boek koop, kan ik dat over honderd jaar nog steeds lezen of aan iemand anders uitlenen. Dat kan niet gezegd worden van digitale versies die de afgelopen twintig jaar zijn verschenen. Meerdere bedrijven namen in hun ondergang de toegang tot onze bibliotheek mee in hun graf en uitlenen is dan uiteraard onmogelijk. Toen de dvd werd ontwikkeld, besloot Hollywood om dit digitale medium te misbruiken voor meer controle over onze aanschaf. In feite kopen we geen dvd, maar huren deze van Hollywood in de hoop dat zij dit blijven toestaan. Om dit voor elkaar te krijgen, zijn dvd’s voorzien van CSS – Content Scramble System – ofwel een versleuteling. Alleen spelers of programma’s die zijn goed gekeurd door Hollywood, kunnen de film ontcijferen en op het scherm tonen. Hoe dat exact werkt, gaat voor nu te ver. Het probleem is dat Linux buiten de boot viel en legaal aangeschafte dvd’s onbruikbaar waren, tenzij we de Microsoft - belasting betaalden om hun besturingssysteem te mogen gebruiken...

WAPENS
In de Tweede Wereldoorlog werd duidelijk hoe belangrijk versleuteling van berichten kan zijn. Of andersom: hoeveel voordeel toegang tot ontcijferde berichten kan hebben. De hedendaagse computer hebben we te danken aan de succesvolle pogingen om de Duitse Enigma-berichten te ontcijferen. Het is dan ook niet vreemd dat Amerika tot en met 1992 encryptie op een lijst van het ministerie van Defensie had staan. Export van alles op deze lijst was strak gereguleerd en toestemming werd alleen gegeven indien de sleutels ten hoogste 40 bits (symmetrisch) waren. Na 1992 werden de regels soepeler, maar de genoemde grootte is dus uiteindelijk gebruikt in CSS, dat in 1996 is ontwikkeld.

KRAKEN
Toen in 1999 de eerste dvd’s verschenen, werd al snel duidelijk dat er verschillende gaten in het geheime encryptieprotocol zaten. In plaats van 40 bits hoeft in de praktijk maar tussen de 8 en 25 bits doorgerekend te worden, afhankelijk van het gat. Een Pentium II die midden 1997 op de markt kwam, kon het 16-bitsgat in enkele minuten kraken. Een moderne computer klaart het klusje in een paar seconden.
Door de nodige experimenten heb ik uiteindelijk een mogelijkheid gevonden om exacte kopieën van de dvd’s te maken. Ja, ik weet dat er ook mogelijkheden zijn om een dvd te rippen, maar in dat proces wordt het origineel geconverteerd en kan er informatie verloren gaan. In een ver verleden heb ik audio-cd’s geript naar mp2, omdat alleen deze beschikbaar was onder Debian. De ontwikkelaars van deze Linux-distributie weigeren alles wat niet honderd procent vrij verspreid mag worden en voor mp3 was een licentie nodig. Het voordeel van mp2 is trouwens een betere kwaliteit, maar steeds vaker ontdek ik dat moderne spullen alleen overweg kunnen met mp3. Het is niet handig om een formaat waarbij al informatie verloren is gegaan, nogmaals te converteren. Gelukkig heb ik de originele audio-cd’s nog en ook daar gaan straks een-op-een-kopieën van gemaakt worden. Qua ruimte is een exacte kopie met moderne harddisks geen echt probleem. Ik loop nu even op de feiten vooruit, maar de volledige dvd-collectie is uiteindelijk 2,1 terabyte groot. Van deze ‘originelen’ kan de komende decennia een kopie gemaakt worden in een op dat moment bruikbaar formaat...

EXACTE KOPIE
Net als voor de cd-roms wordt ook nu een ISO gemaakt met behulp van het dd commando. Dat gaat echter bijna meteen mis vanwege de versleuteling:

 Wie de Asterix-strips kent, weet dat Nestorix het oude baasje in het dorp is. De computer met deze naam is eind 2008 gekocht en heeft slechts één gigabyte aan geheugen. Intussen heb ik twee gebruikte 2-G-modules uit China liggen, maar deze zijn nog niet getest. Nu is het beperkte geheugen desondanks voldoende voor een grafische desktop – Gnome voor de kenners – om zo VLC media player – VideoLAN Client – te kunnen starten. Dit programma was de eerste die versleutelde dvd’s onder Linux kon afspelen dankzij libdvdcss (www.videolan.org/developers/libdvdcss. html). Na het openen worden de sleutels gekraakt en als bestandjes opgeslagen. De inhoud van zo’n bestand is als volgt:

Dit zijn vijf bytes in hexadecimale notatie, ofwel de eerder genoemde 40 bits. Nadat het openen en dus kraken van de sleutels is gelukt – op Nestorix een paar seconden – kan VLC media player weer worden afgesloten. Zolang de computer niet wordt herstart of een andere dvd wordt geopend, kan de huidige opeens wel volledig met dd worden ingelezen. Ik snap niet helemaal hoe dit kan, daarvoor zou ik de broncode van alle onderdelen moeten bestuderen. Het werkt en dat is waar het om gaat!

PROBLEEM
Nu is dat werken niet helemaal juist. Ik kan de originele dvd’s afspelen met VLC media player – zii het dat Nestorix niet krachtig genoeg is en dus stottert – en je zou verwachten dat de gemaakte ISO-bestanden dus geen probleem mogen zijn. Helaas worden die beschouwd als onbekende dvd en wordt het kraken van de sleutels opnieuw gedaan. Op zich geen ramp, behalve dat er om een mij onbekende reden (maar ik heb meerdere soortgelijke bevindingen op het internet gevonden) het kraken van met name kleinere fragmenten – trailers of commentaar van acteurs of producers – van een ISO niet altijd lukt. Voor zover ik begrijp, is er dan onvoldoende materiaal om de sleutel te extraheren. Waarom dit dan wel lukt op een originele schijf? Joost mag het weten. Gelukkig is de oplossing simpel. In Linux wordt in de home directory een .dvdcss-directory gemaakt met daarin per dvd of ISO een subdirectory en de sleutels. Na kopiëren van de bestandjes met de sleutels van de overeenkomstige echte dvd kan opeens de ISO probleemloos bekeken worden. Dus ook de delen waar het kraken van de sleutel was mislukt. Je begrijpt dat ik dus naast de ISO-bestanden ook zorgvuldig alle bestandjes met sleutels heb bewaard en gedocumenteerd. Het komende jaar ga ik alle ISO’s bekijken en als ik geen problemen ontdek, kan de verhuisdoos met originele dvd’s worden afgevoerd. O ja, ik heb uiteraard ook een back-up van alles gemaakt, ofwel de totaal benodigde opslagruimte is daarmee ruim vier terabyte geworden.

TOT SLOT
Langzaam maar zeker ben ik ruim dertig jaar van mijn leven aan het digitaliseren. Dat gaat voor oude media makkelijker dan moderne, waarin bewust technische beperkingen zijn aangebracht. Nu ik terugkijk, is duidelijk dat die ingrepen er juist voor hebben gezorgd dat ik steeds minder uitgeef aan entertainment. De enige uitzondering zijn papieren boeken. Desondanks heeft digitaliseren ook voordelen als het op mijn manier kan. In plaats van ruim dertig verhuisdozen staat straks alles op één – eigenlijk twee vanwege de back-up – harddisk.