Origami, de Japanse kunst van het papier vouwen, heeft heel wat meer mogelijkheden dan je op het eerste gezicht zou denken. Twee wiskundigen hebben nu bewezen dat je in principe elke berekening kunt uitvoeren met papier dat je in één vlak vouwt. In deze Denkwerk tonen we je hier een glimp van door logische poorten te vouwen.
De meeste projecten van mij kosten vele jaren. Niet continu, want op een gegeven moment loop ik vast en pak ik een ander – soms nieuw – project weer op. Dankzij de vondst van een unieke 6502 experimenteersysteem op een zolder, heb ik de laatste weken mijn ‘dode computer’ project weer opgepakt.
De Zyxel NSA310 bevat in zijn (haar?) naam een verwijzing naar een organisatie die een opensourcetool heeft ontwikkeld. Dankzij deze tool kon ik de logica in de firmware checksum achterhalen. Vroeger was het ontleden van machinetaal zeer moeilijk, maar dat is nu veranderd...
Apparaten zoals fitnesstrackers meten continu sensordata zoals je hartslag. Met gepulste neurale netwerken kunnen hierin snel patronen worden gedetecteerd. Neuromorfische chips zoals die van het Nederlandse Innatera Nanosystems doen dat heel energiezuinig.
Tegenwoordig veroudert hardware enorm snel – vaak kunstmatig – en verdwijnt vervolgens op de schroothoop. Zonde! Met wat kennis van zaken kunnen veel van deze apparaten weer nuttig en zonder beveiligingsproblemen worden ingezet. In deze aflevering begin ik met een exemplaar uit de categorie Network-attached storage (nas).
Als we een AI-model zoals ChatGPT gebruiken, willen we doorgaans dat de uitvoer in lijn ligt met onze normen en waarden. Anthropic gebruikt voor zijn chatbot Claude een originele aanpak: het ontwikkelde een ‘grondwet’ met principes waaraan het AI-model zich moet houden. Het resultaat: een chatbot die we veel meer kunnen sturen.
Grote taalmodellen zoals ChatGPT hebben talloze toepassingen, van e-mails opstellen en teksten samenvatten tot computercode ontwikkelen. Dat is ook criminelen niet ontgaan. Ze gebruiken de technologie onder andere om overtuigende phishingmails te schrijven en geavanceerde malware te ontwikkelen.
In RFC1338 (juni 1992) werd het opraken van IPv4 benoemd. Ruim twintig jaar later is dat memo bij meerdere Nederlandse providers vergeten en beginnen nu derderangs internetverbindingen te ontstaan. Dat vormt een serieus risico, nu we steeds afhankelijker worden van een goed functionerend internet.
ChatGPT en andere tools voor generatieve AI worden getraind op invoer van mensen. Maar dat gaat verder dan louter een statistische analyse van menselijke teksten. Op de achtergrond houden mensen strak de touwtjes in handen om hun voorkeuren in te bouwen. Anders zou het resultaat van ChatGPT ronduit onbruikbaar zijn.
In november 2005 noemde ik IPv6 voor de eerste keer. Dat leidde via de nodige hobbels (en tijdgebrek) uiteindelijk tot mijn eerste IPv6-pakketjes naar de buitenwereld op 8 februari 2007 [https:// www.hetlab.tk/pneumatix/ ipv6-tunnel-aangelegd]. In 2011 meende ik het dossier te kunnen sluiten, omdat alle providers publiekelijk beloofden om IPv6 uit te gaan rollen.
ChatGPT en andere tools voor generatieve AI worden steeds vaker ingezet om teksten te (helpen) schrijven op het web. Je kunt je de vraag stellen hoe correct al die teksten dan zijn, maar er liggen nog grotere problemen op de loer. Want wat als de volgende versie van ChatGPT ook wordt getraind op die teksten? Dat zou desastreus zijn voor de kwaliteit…
In deze derde en laatste aflevering over Sudoku’s laat ik zien dat veel van de 33 patronen waaronder de X-wing een krachtig stukje logica verbergen. Wie dat doorheeft, kan al die patronen vergeten!
ChatGPT kan vragen beantwoorden, teksten samenvatten en gedichten schrijven. Door die veelzijdigheid wordt de chatbot steeds vaker aan andere software gekoppeld, zoals een e-mailprogramma om je te helpen met e-mails te formuleren. Maar met die koppeling introduceer je een fundamentele kwetsbaarheid: prompt injections. Wat is het probleem, en is het wel op te lossen?
Het oplossen van een Sudoku is dankzij brute kracht een eitje voor de computer. Dat wordt anders als we de computer menselijke logica willen leren. In deze aflevering het eerste resultaat van vele uren programmeren.
Computers, wiskunde en spelletjes hebben veel met elkaar gemeen. Dat de eerste twee mij mateloos boeien, mag duidelijk zijn. Qua spelletjes ben ik een stuk kieskeuriger: de meeste boeien mij niet. Maar… zodra deze (in)direct wiskunde gebruiken, ben ik verkocht. De komende afleveringen gaan over de Sudoku zoals de titel al duidelijk heeft gemaakt.
ChatGPT hoeven we je niet meer voor te stellen: het computerprogramma dat vragen kan beantwoorden, teksten kan samenvatten en gedichten kan schrijven, komt al meer dan een half jaar dagelijks in het nieuws. Tijd om eens te kijken naar de nieuwste ontwikkelingen en de risico’s.