Al vier jaar woedt er een strijd om de verplichte router – en daarin allerlei andere trucs – te verbieden. KPN en Ziggo halen alles uit de kast om dat te voorkomen. Mochten zij deze strijd winnen, is dat het einde van de innovatie op het internet..
Henk van de Kamer
Eind 2015 besloot de EU dat wij consumenten het recht hebben om achter het netwerkaansluitpunt eigen apparatuur te gebruiken. Die richtlijn (https://bit.ly/2AUB7yF) komt volgens punt 5 neer op het volgende:
Voor de toegang tot het internet moeten de eindgebruikers vrij kunnen kiezen uit verscheidene soorten eindapparatuur als gedefinieerd in Richtlijn 2008/63/EG van de Commissie
Lijkt mij duidelijk. Ik mag zelf kiezen welke router gebruikt gaat worden op mijn netwerk. Helaas hebben providers in hun ‘router’ veel meer zaken opgenomen zodat we vastzitten aan het kreng dat zij leveren. Voor innovatie en meer concurrentie moet dat volgens de richtlijn verdwijnen!
Modem
Eind jaren tachtig hadden bijna alle huishoudens een telefoonaansluiting. Al snel ontdekten de eerste computerhobbyisten dat deze ook gebruikt kan worden voor het communiceren met een BBS – Bulletin Board System. Dit is een computer waarop we inbellen met een modem: modulator/demodulator. Deze converteert digitale data naar het bekende geruis – een voor ons mensen niet herkenbaar spraaksignaal – of andersom. Dankzij de modem kon een telefoonverbinding die eigenlijk alleen voor spraak bedoeld was, opeens ook digitale informatie versturen en ontvangen.
Toen begin jaren negentig de eerste providers voor toegang tot het internet ontstonden, borduurden zij voort op deze techniek. Dankzij grote modembanken konden we inbellen op computers met internettoegang. In die tijd was alles duidelijk. Het aansluitpunt was het kastje waar de telefoonkabel ons huis binnenkwam. Voor de rest moesten we zelf zorgen en hadden we dus vrije keuze.
Sneller
Het creatief gebruiken van het spraaksignaal is erg beperkt door de keuzes die ooit voor het ontwikkelen van telefonie zijn gemaakt. Met allerlei trucs werd uiteindelijk rond de vijftig kilobits per seconde bereikt. Veel te weinig voor het bezoeken van websites met plaatjes. Hoewel die websites een stuk simpeler waren dan tegenwoordig, moesten we vaak een halve minuut of meer wachten.
De koperen draad – voor telefonie, maar ook in de kabelaansluiting – is tot veel hogere snelheden in staat. Een volgende stap was dan ook digitalisering via ADSL – Asymmetric digital subscriber line – en DOCSIS – Data Over Cable Service Interface Specification. In beide gevallen wordt een deel van het frequentiespectrum afgescheiden van het analoge signaal en puur gebruikt voor digitaal verkeer. De snelheden die behaald worden zijn afhankelijk van de kwaliteit van de kabel en de afstand tot het centrale punt.
Ontwikkeling
Koper is leuk, maar glasvezel kan nog veel grotere snelheden aan met een stuk minder signaalverlies. Het is dan ook niet vreemd dat steeds meer mensen een glasvezel in huis krijgen. Sterker nog, de eerste wijken waar de oude koperen telefoonverbindingen compleet worden afgesloten, zijn al een feit. Maar welke aansluiting we ook hebben, in alle gevallen is de eerste stap nog steeds een modem om het binnenkomende signaal om te zetten naar ethernet. We hebben het dus over een ADSL-, kabel- of glasvezelmodem.
Vroeger was één computer in een huishouden al bijzonder en werd deze rechtstreeks op zo’n modem aangesloten. Niet altijd even veilig. Op kabelnetwerken deelden Windows-computers vrolijk alle bestanden met de buren op hetzelfde segment. Er ontstond een probleem zodra er een tweede computer aangesloten moest worden. De oplossing is een router. Deze koppelt twee of meer netwerken aan elkaar. Bij de meesten van ons is dat het netwerk van de provider en ons eigen thuisnetwerk.
De analoge signalen over de koperdraad vormen een enorme aanslag op het beschikbare frequentiespectrum. Dat is de reden waarom de analoge signalen worden afgebouwd en vervangen door digitale versies. Daardoor kunnen we opeens honderden tv-zenders ontvangen in plaats van de 20 tot 40 van vroeger. Omdat de telefoonnetwerken al grotendeels digitaal waren, is het logisch om dat ook voor het laatste stukje door te voeren.
Zwarte doos
Zoals gezegd was het aansluitpunt vroeger duidelijk. Nu is dat niet zo helder meer. Maar het is wel van belang omdat steeds meer functionaliteit in de ‘router’ wordt gepropt. Ik gebruik bewust aanhalingstekens omdat dit doosje allerlei taken combineert, waardoor de providers nu al vier jaar lang de genoemde wetgeving weten te traineren. Het gaat ze absoluut niet om beveiliging – dat is in een rapport al onderuitgehaald (https://bit.ly/2AYqP0A) – maar om ons te dwingen hun dure diensten te gebruiken.
Laat ik eens als voorbeeld de nieuwe situatie bij mijn ouders gebruiken. Begin dit jaar is in het buitengebied rondom Lochem glasvezel aangelegd. Hierop wordt een glasvezelstekker aangesloten, vergelijkbaar met hoe vroeger de telefoon en kabel in de meterkast werden afgemonteerd. Zodra een abonnement wordt afgenomen wordt over dit kastje een grotere geprikt met daarin een glasvezelmodem. Hierdoor hoeft deze monteur niet het kastje met de kwetsbare glasvezelaansluiting te openen. De grotere kast heeft één normale RJ45 netwerkaansluiting. Daarop kan rechtstreeks een gewone computer worden aangesloten, wat de monteur ter controle ook doet. Vervolgens gaat deze netwerkkabel naar een Experia Box waarop vervolgens computers, een IPTV-ontvanger en normale, analoge telefoons worden aangesloten.
In Aalten was de situatie vergelijkbaar. Daar prikte Lijbrandt – later Telfort en tegenwoordig dus KPN – een glasvezelmodem plus een transparante conversie naar analoge telefoon in, coax voor de tv en twee netwerkaansluitingen: één voor internet en één voor IPTV. Omdat Telfort door KPN de nek wordt omgedraaid, is men ondertussen begonnen met het overzetten naar een Experia Box ofwel vergelijkbaar met hierboven.
Aansluitpunt
Doordat providers – bewust? – alle functies verzamelen in wat als ‘router’ wordt aangeduid, hebben we nu een probleem. Is die ‘router’ het aansluitpunt? Of is dat nog steeds het modemdeel? De ACM geeft dat weer in figuur 1. Het bovengenoemde rapport ging nog een stap verder en ging om het modemdeel. Ik ben echter bang dat hier zaken door elkaar zijn gehaald. Alhoewel de aansluiting in Aalten laat zien dat ook de nodige intelligentie in de ‘modem’ gepropt kan worden.
 |
| Figuur 1: Waar zit de aansluiting? (bron ACM) |
Veel mensen gooien het begrip modem en router op één hoop, mede omdat de modem onderdeel is van de router of onherkenbaar in de meterkast zijn dienst doet. Toch is het voor de rest van dit verhaal belangrijk om te weten dat het hier om twee totaal verschillende zaken gaat. Een modem is essentieel, een router alleen als we meerdere computers van dezelfde modem gebruik willen laten maken. Desondanks begrijp ik dat de modem niet sexy is en dus vaak vergeten wordt. Exact dat is de reden waarom providers nu al vier jaar lang de invoering van de richtlijn weten te torpederen. Want als wij het al niet begrijpen, kunnen we dat van politici al helemaal niet verwachten.
Vrije keuze
KPN is bezig met het uitmoorden van al haar dochters, ofwel daar is geen keuze meer. Verder is KPN via allerlei vage constructies ook eigenaar van het glasvezelnetwerk. Mocht de ACM dus besluiten dat de router het aansluitpunt is, dan betekent dat het einde van vrije keuze en is de richtlijn effectief de nek omgedraaid. Mogelijk dat in steden en dorpen nog gekozen kan worden voor de kabel, maar die is tegenwoordig bijna volledig in handen van Ziggo.
Als ik het voor het zeggen zou hebben, mag duidelijk zijn wat het aansluitpunt is. Namelijk een puur modem. Dus niet de fratsen zoals in Aalten. Daarmee heeft KPN zichzelf in de hoek geschilderd. Want met een normale router werken de telefonie en IPTV niet meer. Deze worden namelijk via een VLAN-truc door de Experia Box mogelijk gemaakt. Nu slaat dit nergens op! KPN moet deze diensten gewoon als internetdienst aanbieden, net zoals Netflix of VoIPbuster dat doen. Om dat nog makkelijker te maken zouden zij eindelijk ook eens IPv6 moeten gaan leveren, zodat vage trucs via NAT of privénetwerken niet meer nodig zijn. Technisch is het allemaal haalbaar en dat geeft een wereld van nieuwe mogelijkheden en diensten. Exact dat was de reden van de richtlijn waar we mee begonnen. Maar ik vrees dat KPN en Ziggo dat niet leuk vinden en er alles aan zullen doen om ons in hun keurslijf te dwingen...
