Denkwerk: NFT’s: gesigneerde digitale kunst

Koen Vervloesem

Voor het veilinghuis Christie’s was het de eerste keer dat ze een non-fungible token (NFT) veilden. Het was een digitaal kunstwerk van Mike Winkelmann, beter bekend als Beeple. Het werk, dat Everydays: The first 5000 days heet, is een collage van 5000 foto’s die de digitale kunstenaar in de afgelopen jaren online had gezet. 
Maar als het om een digitaal werk gaat, kan dan niet iedereen gewoon het jpeg-bestand downloaden en kopiëren? Inderdaad, maar met een non-fungible token krijgt één persoon de status van eigenaar van het werk. Dat eigenaarschap is ook over te dragen, door het token te verkopen. 

NIET INWISSELBAAR 
In bitcoin en andere cryptocurrency’s is elke munt inwisselbaar, net zoals dat bij euromunten of bankbiljetten is. Het ene briefje van tien euro is even veel waard als het andere, net zoals de ene bitcoin even veel waard is als de andere. Deze eigenschap noemen we fungibility. 
Bij NFT’s, of voluit non-fungible tokens, geldt die eigenschap zoals de naam al duidelijk maakt niet. Elke NFT heeft unieke eigenschappen en is dus niet zomaar inwisselbaar met een andere. Denk aan een kunstwerk of elk ander uniek werk, maar dan digitaal.

De collage ‘Everydays: The first 5000 days’ van Beeple leverde bij veilinghuis Christie’s bijna 58 miljoen euro op

DIGITAAL EIGENDOMSCERTIFICAAT 
Bij fysieke voorwerpen kun je je goed voorstellen dat iets uniek is. De Mona Lisa is een uniek schilderij en we beseffen allemaal dat een foto of replica helemaal niet zoveel waard is als het origineel. Maar een digitaal kunstwerk is gewoon een jpeg-bestand en dat kan iedereen kopiëren. Een kopie is exact hetzelfde als het origineel. 
Een NFT is een uniek digitaal token dat je kunt kopen en overdragen. Door cryptografische algoritmes wordt gegarandeerd dat maar één persoon er de controle over heeft. Het token geldt als een eigendomscertificaat voor een fysiek of digitaal goed, zoals een jpeg-bestand. Iedereen kan dan wel dat jpeg-bestand kopiëren, maar slechts één persoon heeft het eigendomscertificaat. 

BLOCKCHAIN 
De basis van NFT’s is eigenlijk hetzelfde als bij cryptocurrency’s zoals bitcoin (bitcoin.org): de blockchain. Dit is een digitaal grootboek van transacties, dat niet op één plaats opgeslagen is, maar verspreid over internet. 
Zodra een transactie is geregistreerd in de blockchain, is het niet meer mogelijk om ze retroactief aan te passen, want dan detecteert het netwerk dat. Bij bitcoin garandeert de blokchain dat niemand geld van iemand anders uitgeeft en dat niemand zijn geld twee keer kan uitgeven. Transacties worden daarvoor in een blok samengebracht. 
Een gevalideerd blok krijgt een tijdstempel en wordt aan een keten van blokken (de blockchain dus) toegevoegd. Elk blok wordt met het vorige blok verbonden door een hash te berekenen van de hele keten tot op dat moment. Als iemand probeert een ongeldig blok toe te voegen, dan is dat niet gelinkt aan de voorgaande blokken in de blockchain: de hash klopt niet. Het is dus snel duidelijk dat er fraude in het spel is.  De collage ‘Everydays: The first 5000 days’ van Beeple leverde bij veilinghuis Christie’s bijna 58 miljoen euro op 

HOE WERKEN NFT’S? 
De meeste NFT’s bestaan tegenwoordig op de blockchain van ethereum (zie ethereum.org). In feite creëer je zo op de ethereum-blockchain een digitaal eigendomscertificaat. Omdat jij alleen de geheime sleutel daarvoor hebt, kun jij alleen bewijzen dat je eigenaar bent. 
Dat gebeurt in ethereum met ERC-721 (ethereum. org/en/developers/docs/standards/tokens/erc721), een standaard voor non-fungible tokens. Dit in tegenstelling tot ERC-20 (idem/erc-20), een standaard voor fungible tokens, op basis waarvan allerlei cryptotokens worden gemaakt. 
Maar net zoals in een cryptocurrency kun je een transactie uitvoeren om het eigendomscertificaat aan iemand anders door te geven. Je verstuurt dan het token van de ene account naar een andere. Vanaf dan kan alleen die laatste persoon bewijzen dat hij of zij eigenaar is. Die transacties worden veilig opgeslagen in de blockchain. 
Ethereum is niet alleen een cryptocurrency, maar ook een platform voor smart contracts. Een NFT kan ook een smart contract bevatten (een ERC721 Non-Fungible Token Contract). Dat is een stukje programmacode dat autonoom draait op de computers van de miners van de ethereum-blockchain. Zo kan een smart contract stipuleren dat de originele artiest bij elke doorverkoop van de NFT een percentage krijgt uitbetaald. Voor artiesten leveren NFT’s dus extra mogelijkheden (en inkomsten) op.  

Jack Dorsey verkocht zijn eerste tweet voor 2,5 miljoen dollar

TWEET VAN 2,5 MILJOEN DOLLAR 
Jack Dorsey, de medeoprichter en CEO van Twitter, heeft zijn eerste tweet (“just setting up my twttr”) te koop aangeboden als een NFT. Na een biedstrijd tussen Justin Sun en Sina Estavi, beiden actief in de wereld van cryptocurrency’s, ging die laatste met de tweet aan de haal voor een bedrag van 2,5 miljoen dollar. Op de website Valuables (v.cent.co) worden nog allerlei andere tweets als NFT verkocht. 
Er bestaan gespecialiseerde websites voor de verkoop van digitale werken in de vorm van NFT’s, zoals OpenSea (opensea.io). Eigenlijk kun je dit soort werken waarvan je een NFT koopt, nog het beste vergelijken met door een bekendheid gesigneerde exemplaren van een boek of foto. 

HET NUT VAN NFT’S 
Met digitale kunstwerken die iedereen zomaar kan kopiëren, is het nut van een eigendomscertificaat wat twijfelachtig. Waarom zou je een NFT kopen als je gewoon een jpeg kunt downloaden? Het belangrijkste voordeel is dat je met een NFT een artiest financieel ondersteunt. Maar dat kun je uiteraard ook gewoon door wat geld te doneren, daarvoor heb je geen NFT’s nodig. De grootste aandacht lijkt momenteel vooral te gaan naar NFT’s als speculatie. Mensen kopen een NFT in de hoop dat de waarde omhoog gaat en ze die kunnen verkopen. Wat ICO’s (initial coin offerings), de cryptoversie van crowdfunding, drie jaar geleden waren, lijken NFT’s nu te zijn. Niemand wil de boot missen, en daarom worden er hoge bedragen voor NFT’s geboden.

De NBA verkoopt verzamelkaarten en videoclips via NFT’s

NFT’s worden ook gebruikt om verzamelobjecten te certificeren. Zo heeft de basketbalbond NBA in de VS een samenwerking gesloten met het platform Dapper Labs om NBA Top Shot (nbatopshot.com) te ontwikkelen. Op deze website verkoopt de NBA verzamelkaarten en videoclips. Kopers krijgen een NFT en hiermee kunnen de verzamelobjecten op een veilige manier worden verkocht: wie op de tweedehandsmarkt het object koopt, weet dankzij de NFT dat het om een authentiek object gaat.  Jack Dorsey verkocht zijn eerste tweet voor 2,5 miljoen dollar De NBA verkoopt verzamelkaarten en videoclips via NFT’s    

CRYPTOKITTIES 
Het is niet de eerste keer dat NFT’s in het nieuws komen. In 2017 startte Dapper Labs met CryptoKitties (cryptokitties.co), een game op de ethereum-blockchain waarin digitale katten centraal staan. Elke CryptoKitty is een uniek virtueel huisdier, waarvan op de blockchain gevalideerd wordt wie de eigenaar is. 
CryptoKitties werd eind 2017 zelfs zo populair dat het spel het hele ethereum-netwerk vertraagde. Op een bepaald moment was zelfs meer dan een tiende van het netwerkverkeer op ethereum gerelateerd aan CryptoKitties. Ook financieel bleek er interesse te zijn: eind 2017 werd al een CryptoKitty verkocht voor bijna 118.000 dollar.

CryptoKitties, de grote hype van 2017, waren de eerste populaire vorm van een NFT

AMULETTEN 
Digitale artiest Robin Sloan heeft iets anders uitgevonden: amuletten (text.bargains/amulet). Dit zijn kleine gedichten van 64 bytes lang of minder, waarvan de SHA256-hashwaarde vier of meer cijfers 8 op een rij bevat. Tot nu toe heeft hij acht amuletten ontdekt (eigenlijk berekend). De eerste zei eenvoudig: DON’T WORRY. Als je hiervan de SHA256-hashwaarde berekent, krijg je de volgende reeks hexadecimale cijfers: 
2e97d2d2c8321428888feb954eecd410d90a22b4ce79a7848885a534568a684d 
En daarin zie je vier opeenvolgende achten. Al met al is dit meer een rariteit door de combinatie van de taalkundige en rekenkundige aspecten. 

ENERGIE-SLOKOPPEN 
De meeste NFT’s maken voorlopig gebruik van een proof-of-work (PoW) blockchain, zoals bitcoin en (voorlopig nog) ethereum. Het principe is dat één partij (de prover) moet bewijzen dat hij veel rekenwerk heeft gedaan en dat de andere partij dat met veel minder rekenwerk kan controleren. Het nadeel hiervan is dat dit rekenwerk veel energie verbruikt. Zo verbruikt bitcoin wereldwijd al meer energie dan heel Nederland, blijkt uit onderzoek van The Cambridge Centre for Alternative Finance. 
Op de website CryptoArt.wtf (cryptoart.wtf/) vind je meer informatie over het energieverbruik van NFT’s. Sommige websites die NFT’s verkopen, hebben al een optie toegevoegd waarmee kopers hun geweten kunnen sussen. Ze kunnen bij de aankoop van een NFT bet alen om de CO2-uitstoot te compenseren. Vaak geven de verkopers ook gewoon aan dat ze een deel van de opbrengst doorstorten naar een project dat bomen aanplant of andere klimaatacties uitvoert. 
Een ander type blockchain werkt met proof-ofstake (PoS), wat minder energie verbruikt. Zo wil ethereum overstappen naar een PoS-protocol, wat naar verwachting het energieverbruik met een factor 100 vermindert. En Dapper Labs heeft de PoS-blockchain Flow (onflow.org) ontwikkeld, dat het voor CryptoKitties wil gebruiken. OpenSea heeft al aangegeven dat het Flow zal ondersteunen. 

CONCLUSIE 
NFT’s zullen zeker blijven, al is het maar als speeltjes voor de rijken. Eigenlijk vormen NFT’s een poging om het digitale weer uniek te maken. Maar uiteindelijk is het maar waard wat eraan gegeven wordt. Heb je een NFT voor een digitaal goed, dan heb je niet meer rechten op het goed dan anderen: het is nog altijd te kopiëren, zoals alles wat digitaal is.