Slimme manieren om je huis slim te verduurzamen

Onder redactie van Rob Coenraads

Vaak wordt bij smarthome (slim huis) gedacht aan slimme gadgets, zoals verbonden lampen, beveiligingscamera's en rookmelders die je met je smartphone kan koppelen. Dat is echter het topje van de ijsberg. Een smarthome heeft je nog veel meer te bieden heeft. Zeker op het vlak van energiebesparende apparatuur zijn er heel veel mogelijkheden en dat aanbod groeit met de dag. Dit geldt met name voor manieren om zonne-energie slim in te zetten. Zo kunnen wasmachines en droogkasten van Bosch en Siemens nu bijvoorbeeld automatisch een programma starten als er veel zonne-energie beschikbaar is. Lees hier hoe je je je energierekening kunt verlagen en het leefklimaat in de zomer kunt verbeteren.

Sluipverbruik van elektronische apparaten is gelukkig relatief makkelijk te voorkomen met een slimme stekker

Beperk sluipverbruik

In Europese verordeningen is vastgelegd hoeveel energie een apparaat mag verbruiken in stand-by of als het apparaat 'uit' staat. Het gaat dan bijvoorbeeld om het stand-byverbruik van televisies, pc's, maar ook cv-ketels en ovens. Een gemiddeld huishouden heeft op jaarbasis een sluipverbruik van 450 kWh, meldt Milieu Centraal. Op jaarbasis kan zulk sluimerverbruik je dus tot wel honderden euro's kosten, afhankelijk van je energietarief. Er zijn diverse oplossingen om dit sluimerverbruik te beperken. Je hebt bijvoorbeeld stekkerdozen met een fysieke schakelaar. Zet je die om, dan verbruikt het apparaat helemaal geen stroom meer. Een nadeel hiervan is wel dat je die schakelaar alleen kan omzetten als je thuis aanwezig bent. Een slimme schakelaar zorgt er daarentegen voor dat je de schakelaar altijd kunt omzetten. Slimme schakelaars werken namelijk via wifi of smarthomeprotocollen als Zigbee. Een bijkomend voordeel van zulke schakelaars is dat ze vaak het sluimerverbruik kunnen bijhouden. Zo kun je ook meten welke apparaten in stand-by het meeste energie verbruiken, en dus een eigen slimme schakelaar nodig hebben. Voordat je een schakelaar koopt, is het belangrijk dat je het maximale energieverbruik van de schakelaar opzoekt. Meestal ligt dit rond de 2.000 tot 2.300 watt. Sluit nooit apparaten aan die meer energie verbruiken dan de fabrikant opgeeft. Overbelasting kan namelijk leiden tot brandgevaar. Ook kun je zo'n slimme stekker niet gebruiken op je cv-ketel, bijvoorbeeld, omdat die continu in stand-by moet staan om ingeschakeld te kunnen worden. Bij zulke apparaten blijft er dus sluimerverbruik.

Automatische klimaatregeling

Slimme thermostaten zijn al jaren gemeengoed in de smarthomebranche en toch zie je ze relatief weinig in huiskamers.Ze bieden echter een relatief eenvoudige manier om enerzijds het leefklimaat binnenshuis te optimaliseren en anderzijds het energieverbruik van de verwarmingsketel te beperken. Slimme thermostaten van merken als Google, Netatmo en Tado schakelen de verwarming bijvoorbeeld uit als je van huis gaat of een dagje helemaal niet thuis bent. Ook als je 's avonds gaat slapen, kunnen ze de verwarming geleidelijk aan uitschakelen. Een groot voordeel is dat je ze vanuit je stoel of bed kunt bedienen. Zo hoef je dus niet eens in beweging te komen om de verwarming een standje lager of hoger te zetten. Aanvullend kun je slimme radiatorknoppen installeren om de verwarming per ruimte te regelen. Waarschijnlijk heb je al radiatorknoppen in elke ruimte, maar deze nu constant bedienen, is een flinke klus. Met de slimme variant kun je dat op afstand regelen. Kom je een dagje niet in je werkkamer, dan hoeft de verwarming daar niet aan. Als je de knop wel inschakelt, kun je ook accurater instellen hoe warm het moet worden. Zodoende voorkom je dat er kamers in huis worden verwarmd die eigenlijk al op temperatuur zijn. Als de kamer de gewenste temperatuur heeft bereikt, wordt de verwarming immers automatisch uitgeschakeld. Onderzoek wijst uit dat slimme thermostaten tot 20% van de benodigde energie kunnen besparen. Het gebruik van slimme radiatorknoppen moet je daar nog bij optellen. Dit cijfer is wel een gemiddelde: afhankelijk van het aantal personen in je huishouden en het formaat van de woning, kan de besparing hoger of lager liggen.

Slimme(re) verlichting

Slimme verlichting speelt, net als de eerdergenoemde producten, in op het 'vergeetachtigheid'-aspect. Iedereen vergeet wel eens de lamp op de overloop of in de badkamer uit te zetten. Hoewel ledlampen relatief weinig stroom verbruiken, kost het op de duur toch een flinke duit. Slimme verlichting kan je helpen om dit te voorkomen door verlichtingsschema's in te stellen. Hierdoor gaan lampen automatisch uit na een bepaalde tijd. Dat is vooral handig voor lampen in de woonkamer of keuken. Daarnaast kan je meestal de intensiteit van de verlichting instellen. Kortom: 's avonds kun je wat geld uitsparen door de lampen iets minder fel in te stellen.

Bewegingssensoren kunnen eveneens helpen om de energiekosten te drukken. Zulke sensoren kun je gebruiken om verlichting ingeschakeld te houden wanneer je ergens aanwezig bent, zoals in je thuiskantoor, de badkamer of op het toilet. Let wel: als je niet of nauwelijks beweegt, gaat de verlichting dus uit. Een andere oplossing is een deursensor die je aansluit op de slimme lampen. Zo'n sensor houdt bij wanneer je het huis verlaat en geeft dit signaal door aan je slimme lampen. Dit kun je ook combineren met de slimme stekkers of een (iets minder) slimme thermostaat.

Vraagstuk: zonne-energie

Een vraagstuk dat steeds vaker opduikt in de smarthomebranche is: hoe gaan we om met zonne-energie? Momenteel wordt het gros van de opgewekte energie nog teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. Het nadeel hiervan is dat er vaak meer groene energie wordt opgewekt dan op dat moment nodig is. Energiemaatschappijen zijn hierdoor genoodzaakt de energie tegen verlies aan te bieden aan klanten met dynamische tarieven. Dit kost ze dus geld. Bovendien gaat er energie 'verloren': elektriciteit die niet wordt gebruikt, kan niet worden opgeslagen. Hoewel er proefballonnetjes worden opgegooid om de energie om te zetten in groene waterstof, loopt dat nog niet zo'n vaart.

Energieopslag in batterijen is eveneens niet zo'n grootschalig succes als eerder werd gedacht. Ook vanuit de samenleving is er weerstand tegen de opslag van grote hoeveelheden energie in ‘wijkaccu's’. Buiten de ruimte die ze innemen en het uiterlijk, uit men ook zijn zorgen over de mogelijke gevaren van deze vorm van energieopslag. Overheden sturen daarom aan op het gebruik van de groene energie op het moment dat ze wordt opgewekt. De nieuwste slimme apparatuur kan hier al op inspelen. Slimme laadpalen voor elektrische auto's maken hier massaal gebruik van. IKEA werkt bijvoorbeeld samen met het Spaanse Wallbox. Laders van dat merk kunnen gebruikmaken van een 'intelligente planning' en kijken daarvoor onder meer naar de hoeveelheid geproduceerde zonne-energie. Ook kunnen sommige laadpalen je EV opladen als je zonnepanelen energie produceren. Neemt de productie af, dan wordt het laden gestaakt. Zo wordt de energie die je produceert ook daadwerkelijk ‘binnenshuis’ gebruikt. Met name voor degenen die meer zonne-energie opwekken dan gebruiken, is dat een aantrekkelijke oplossing. Toch blijft het allang niet meer bij slimme thuisladers. Het is nu al mogelijk om ook andere apparaten aan te zetten als de zon schijnt. Via smarthomeplatform HomeWizard kun je het opwekken van zonne-energie koppelen aan een slimme stekker. Wordt er zonne-energie opgewekt, dan wordt de stekker ingeschakeld. In samenwerking met Bosch wordt de impact daarvan nog fors vergroot. HomeWizard kan voortaan namelijk wasmachines en droogkasten van onder andere Bosch en Siemens die met Home Connect werken inschakelen als er zonne-energie wordt opgewekt. Wek je zelf geen zonne-energie op, dan kan je alsnog profiteren van de zon: het HomeWizard-platform kan immers ook nagaan wanneer de energieprijs van dynamische contracten het laagst is. Zo kan je dus goedkoop je wasjes draaien. Hoewel je daarmee geen energie bespaart in je eigen huishouden, voorkom je wel dat er energie verloren gaat. Daarnaast is het goed voor je portemonnee.