HCC!domotica-iot - Thuis in een slim huis

Walter Wijnhoven

Een ‘slim huis’ is een begrip dat we steeds vaker horen en dat dikwijls aan hobbyisten wordt gekoppeld, maar is dat terecht? HCC denkt van wel en dan is een lidmaatschap van HCC!domotica-iot erg handig. Gelet op de vele enthousiaste reacties en aanmeldingen blijkt onze jongste interessegroep een schot in de digitale roos. HCC!domotica-iot telt ondanks, of misschien wel mede dankzij, het fenomeen ‘blijf thuis’ kort na oprichting al bijna 200 actieve leden. Maar er is nog voldoende plaats voor mensen die ook hun huis willen automatiseren op een veilige en deskundige manier.

 
WAT IS DOMOTICA? 
“Domotica is best een apart woord”, vertelt Gjalt Zwaagstra, voorzitter van de nieuwe Interessegroep. “Het is een samentrekking en ook een relatief nieuw woord, dat zelfs nog niet in de Van Dale staat. Het eerste deel (domo) komt van het Latijnse woord domus, wat huis of woning betekent. Het tweede deel (tica) is een toevoeging die vaker wordt gebruikt en duidt op ‘toegepaste wetenschap’ of ‘technologie’. Denk aan informatica of robotica. Bij domotica hebben we het over woningtechnologie. We worden ouder en comfort wordt belangrijker, zodat we tijd overhouden om leuke dingen te doen. Als je langer in je eigen huis wilt blijven wonen, kun je dat beter met slimme domotica inrichten nu we nog gezond zijn.” 

MAGIE 
Gjalt noemt zichzelf ‘een beetje een nerd, met kennis van elektrotechniek tot computerbesturingen’. “In 1977 kreeg ik mijn eerste rekenmachientje, Texas Instruments TI57. Mijn eerste computer was de Apple II in 1984. Het was ook de tijd van de Commodore VIC-20, voorloper van de Commodore 64, en zo is het computertijdperk voor velen van ons begonnen. Het verschil is dat we vroeger over computers spraken en dat computers nu over/voor mensen praten, zoals de Google Nest Hub. Dat heeft voor velen iets magisch, zoals futuroloog Arthur C. Clarke jaren geleden al schreef: ‘Geavanceerde technologie is niet te onderscheiden van magie.’” 

KLIKAANKLIKUIT 
“Domotica is veelomvattend en je kunt met simpele apparaatjes al dingen doen die je leven makkelijker en aangenamer maken”, weet Gjalt. “Denk aan KlikAanKlikUit (KaKu), waarmee je bijvoorbeeld je lampen op afstand aan- en uitzet. Maar er is veel meer mogelijk, zoals je slimme meter uitlezen, allerlei apparatuur besturen, gegevens verzamelen met behulp van sensoren, bepaalde acties automatisch laten plaatsvinden via flows (schema’s) en inzicht krijgen in het energieverbruik van je aangesloten apparaten. Zelfs het sproeien van je tuin kan worden geautomatiseerd. Of je dat met je smartphone doet, spraakgestuurd of beide is je eigen keus. We zijn hoe dan ook tegenwoordig altijd online en er wordt verwacht dat je digitaal vaardig bent. Helaas geldt dat (nog) niet voor iedereen, maar als HCC-lid heb je een streepje voor.”

Het MQTT-protocol ligt aan de basis van het Internet of Things

WAT GAAN WE DOEN? 
Wat kunnen leden van HCC!domotica-iot verwachten? Gjalt: “We gaan in op domotica-systemen en de slimme woning, en wat ook nog slim is als internet wegvalt. De rode draad in ons verhaal is Message Queuing Telemetry Transport (MQTT) dat in een hoog tempo het leidende protocol voor het Internet of Things (IoT) wordt. Hierbij hebben we Node-RED nodig, een modulair opgezet open platform, dat het mogelijk maakt om alles te koppelen waar een stekker aan zit of wat een smart device is. Daarnaast kun je spraakbesturing realiseren met je smartphone of slimme speakers. Ook besteden we aandacht aan andere protocollen. Bij dit alles speelt ook de veiligheid een rol bij wat je wel of niet aan het internet ‘hangt’. Veel berichten worden via IoT verstuurd, denk aan buienradar of verkeersinformatie, maar ook je domotica-systeem thuis verstuurt een IoT-bericht naar de lamp om hem aan te zetten of van kleur te veranderen.”

Domoticz is een veel gebruikt programma, waarmee je huisautomatisering koppelt en beheert

GEEN DREMPELVREES 
Om aan de slag te gaan met domotica, is drempelvrees niet nodig, al kan enige kennis om programma’s te installeren en te configureren handig zijn. Maar je kunt simpel beginnen, vertelt Gjalt. “Voor de KlikAanKlikUit-afstandsbediening is weinig tot geen kennis nodig. Het werken met apps op je smartphone via de cloud is iets moeilijker, maar went snel. Als je alles zelf wilt doen, is uiteraard meer kennis nodig, maar die kun je ook aanleren of inhuren. In principe kunnen we alles wat elektrisch is ook slim maken. Bij de HCC zit je dan goed. Onze doelstelling is het realiseren van een slim huis tegen de laagste kosten, waarbij nog enige vorm van privacy wordt gewaarborgd en wat ook kwalitatief een slimme oplossing is.”  

	Slimme Tado-thermostaat

TOEPASSINGEN 
Als ervaren gebruiker heeft Gjalt in huize Zwaagstra uiteraard al de nodige domotica-toepassingen geïnstalleerd. Hou je vast: “Ik gebruik een Raspberry Pi met Domoticz en Node-RED met NORA voor Google-spraakbesturing. Daarnaast een Homey KlikAanKlikUit en producten van Shelly en Sonoff met Tasmota geflasht. Voor de verwarming een slimme Tado-thermostaat die werkt met alle cv-ketels en eenvoudig zelf is te installeren. Verder heb ik een airco die via de MELcloud-bediening aan Domoticz te koppelen is.  Van smart data tot smart mobility, je kunt alles integreren wat je wilt en we doen allemaal al mee, vaak zonder dat we dit beseffen. We betalen immers al met onze smartphone, we kopen geen cd’s meer maar streamen muziek, we typen via spraak, we openen de deur met gezichtsherkenning of vingerafdruk, we gebruiken cloudopslag in plaats van lokaal beheer en straks stappen we massaal in zelfrijdende auto’s.”

Arlo Pro 3 ip-camera

SMART HOME 
Hoe ziet het ideale smart home eruit? Gjalt: “Het internet komt je huis binnen en gaat via een LAN-netwerk naar de computer. Aan het LAN-netwerk hangt een router en daaraan de domotica-systemen. Streaming tv en audio, domotica voor verlichting en verwarming, maar ook de zonneschermen en noem maar op, alles wat elektrisch is in je huis, kun je via domotica bedienen. Als het donker wordt, gaat automatisch het licht aan en het alarm, als je tv kijkt wordt de verlichting hierop afgestemd. Je kunt zelfs roepen welke film je wilt zien. Dat alles is nu mogelijk en het toverwoord is ‘slim’. De mogelijkheden zijn eindeloos. Denk behalve aan slimme verlichting ook aan slimme spiegels en zelfs aan een slim toilet.” 

SLIMME ZET 
Wat kost dat allemaal om je huis slim te maken? Gjalt: “Hoe slim ben je zelf? Je kunt al voordelige domotica-spullen kopen bij de Action, Lidl, Ali Express en lokale domotica-shops. Erg populair zijn op dit moment de producten van Shelly uit Roemenië. Je kunt al voor een paar tientjes beginnen en voor honderd of tweehonderd euro heb je al een heel leuke opzet in huis. Een Homey met eenvoudige app-bediening is een aanrader voor beginners die weinig tijd willen besteden aan configureren. Heb je hierbij hulp nodig? Dan is het lidmaatschap van HCC!domotica-iot een slimme zet!” 

KENNISSESSIES 
Het hele jaar door biedt de Interessegroep hulp en ondersteuning aan de leden. “Zodra het kan, hopen we in 2021 weer fysiek bijeen te komen. We plannen dan ook weer gastsessies in diverse regio’s en doen mee met Kennisdagen en Compufairs. Intussen organiseren we elke eerste zaterdag van de maand een kennissessie online. Er zijn dan presentaties en workshops over bijvoorbeeld Node-RED, MQTT, Domoticz, Home Assistant, Apple HomeKit et cetera. Uiteraard kun je dan aan iedereen vragen stellen: elke ‘domoticaan’ wil graag eigen ervaringen delen om een ander vooruit te helpen.” Kijk voor nieuws over komende sessies en voor actuele informatie op domotica-iot.hcc.nl Tip: via het Discord-forum discord.gg/7KtMHFt kunnen andere gebruikers direct op je vraag of opmerking reageren. Leden van de Interessegroep ontvangen bovendien een digitale nieuwsbrief. 

ONGEKENDE MOGELIJKHEDEN 
Leden van HCC!domotica-iot zitten bij de technologische ontwikkelingen anno 2021 op de eerste rij. “We leven niet in een tijdperk van veranderingen, maar in een verandering van tijdperk”, zo luidt het veelzeggende mantra van professor en ‘progressor’ Jan Rotmans. Gjalt sluit zich hierbij van harte aan: “Alles gaat op z’n kop. Het klinkt als een cliché, maar er zijn ongekende mogelijkheden voor iedereen. Zowel in als buiten je smart home. HCC!domotica-iot helpt je hierbij graag op weg!”