Een krasje in het scherm, een matige accuduur of een volle harde schijf. Voor menigeen zijn dat valide redenen om apparatuur af te danken. Is dat verstandig? En hoe zit het met de onzichtbare afvalberg die de cloud veroorzaakt?
Maikel Dijkhuizen
Een doorsnee persoon in de westerse wereld Een doorsnee persoon in de westerse wereld bezit een smartphone, tablet, computer en een smart-tv. Mogelijk komt daar ook nog een monitor, smartwatch, e-reader, gameconsole, externe harde schijf en/of printer bij. Plus alle elektrische apparaten die we nog niet genoemd hebben. Bij elk klein wissewasje zijn sommige mensen al gauw geneigd om dit ‘defecte’ apparaat te vervangen. En dat terwijl het toestel zich misschien eenvoudig laat upgraden of repareren. Deels heeft dat met gemakzucht te maken. Waarom tenslotte (tegen betaling) repareren, terwijl een nieuw goedkoop exemplaar met een paar muisklikken of schermtikken voor het grijpen ligt? Toch hebben we er allemaal belang bij om de digitale overconsumptie te beperken. Dat geldt zowel voor de omgang met fysieke apparaten als voor de massale behoefte naar dataopslag.
ECOLOGISCHE VOETAFDRUK
Elektronica bevat allerlei zeldzame metalen en andere grondstoffen. Onder meer vanwege de digitale overconsumptie putten we onze planeet in rap tempo uit. Earth Overshoot Day valt dan ook vrijwel ieder jaar een stukje eerder. Dit is de dag waarop de wereldwijde samenleving net zoveel grondstoffen en voedingswaren heeft verbruikt als onze aardbol in één jaar kan opbrengen. Zo viel Earth Overshoot Day in 2021 al op 29 juli. Volgens berekeningen van de onafhankelijke non-profit organisatie Global Footprint Network heeft de mensheid een gezamenlijke ecologische voet afdruk van 1,75 aardes. De haast oneindige behoefte aan digitale apparaten speelt hierin een aanzienlijke rol. Naast kostbare grondstoffen vereist het produceren van nieuwe producten namelijk ook veel water en energie.
 |
| Datacentra veroorzaken een enorme onzichtbare digitale afvalberg die alsmaar groeit |
APPARATEN LANGER GEBRUIKEN
Om het delven van fossiele grondstoffen en het energieverbruik enigszins te beperken, is het essentieel om apparaten zo lang mogelijk te gebruiken. Wil je per se een andere smartphone met de nieuwste technische snufjes of kan het huidige toestel nog wel een jaartje mee? Eigenlijk zou iedereen deze vraag zichzelf bij elk elektrisch apparaat moeten stellen. Bedrijven hebben hierin ook een verantwoordelijkheid. Vaak is de aanschaf van een nieuw apparaat namelijk niet of nauwelijks duurder dan de reparatie van een bestaand toestel buiten de garantieperiode. Maak reparatiediensten goedkoper om duurzamer gebruik van apparaten te stimuleren. Nog beter zou zijn dat consumenten gedurende de levensduur van bijvoorbeeld een smartphone of tablet recht hebben op gratis reparatie.
Gelukkig zijn er ook goede ontwikkelingen. Zo zijn zogeheten refurbished producten breed verkrijgbaar bij allerlei uiteenlopende (web)winkels. Dit zijn kortgezegd opknappertjes die al eerder zijn gebruikt. Het betreft vaak partijen uit de zakelijke markt. Veel bedrijven schrijven computers, laptops en smartphones al na enkele jaren af. Die kunnen meestal gemakkelijk nog een tijdje mee. Na een grondige schoonmaakbeurt en controle van alle hardware belanden dergelijke apparaten tegen een gereduceerd tarief in de verkoop.
Een andere goede ontwikkeling is dat een aantal fabrikanten van Android-smartphones veel langer software-ondersteuning bieden. Zo biedt Samsung bij een aantal Galaxy-apparaten nu vier jaar Android-updates en vijf jaar beveiligingsupdates aan. Ook andere aanbieders als Oppo en Xiaomi bieden voor een aantal smartphones langere ondersteuning aan.
VERBORGEN AFVAL
Naast het te snel afdanken van apparaten leidt de almaar groeiende databehoefte eveneens tot steeds meer afval. Dat is alleen onzichtbaar. De cloud bevindt zich namelijk wel degelijk op de aarde. Denk maar aan al die energieslurpende datacentra die onze video’s, foto’s, e-mails en documenten bewaren. Techgiganten als Google, Microsoft, Apple en Amazon slaan onze gegevens overal ter wereld op. Daar zijn talloze harde schijven voor nodig. Deze schijven gaan regelmatig stuk, waarna medewerkers van serverparken ze vervangen voor nieuwe exemplaren.
Onze planeet heeft er baat bij om de hoeveelheid opgeslagen data drastisch te verminderen. Extra wrang is dan ook dat mensen het overgrote merendeel van hun persoonlijke bestanden nooit meer openen. Dat geldt overigens ook voor bedrijven. Die genereren namelijk eveneens enorme hoeveelheden data waarnaar ze nooit meer naar omkijken. Kortom, een enorme verspilling! Foto’s en video’s nemen vanwege de steeds hogere resoluties ook nog eens in omvang toe. Dat leidt alleen maar tot een groeiende vraag naar servercapaciteit. Zo zijn er alleen in Nederland al concrete plannen voor nieuwe serverparken in Noord-Holland en Groningen.
AAN DE SLAG: DATAOPSLAG VERMINDEREN
Iedereen kan bijdragen aan het aftoppen van de onzichtbare digitale afvalberg. Dat is namelijk vrij eenvoudig. Haal eens grondig de bezem door je mailbox en gooi onbelangrijke berichten voortaan direct weg. Wees daarnaast kritisch op welke foto’s en filmpjes je op online diensten als Microsoft OneDrive, Apple iCloud en Google Drive bewaart. Bedenk verder in welke kwaliteit je kiekjes schiet. Zo ondersteunt de nieuwe Samsung Galaxy S22 een duizelingwekkende cameraresolutie van 50 megapixel. Daar heb je alleen iets aan wanneer je de beelden op bijna billboardformaat afdrukt. Het is dus onzinnig om al je dierbare herinneringen in zo’n hoge kwaliteit op te slaan. Foto’s kijk je tenslotte meestal op een digitaal apparaat met een bescheiden scherm terug. Stel daarom gerust een lagere kwaliteit op je smartphone in om je digitale voetafdruk te verminderen.
Naast consumenten kunnen bedrijven natuurlijk ook hun gegevensopslag inperken. Zowel kleine als grote organisaties onderhouden namelijk servers voor hun data. Of ze besteden deze taak uit aan een commerciële clouddienst. Voor overheden ligt er een taak om bewustwording te creëren. Willen we voor onze (klein)kinderen een leefbare planeet achterlaten, dan is het hoog tijd om onze gezamenlijke dataverslaving een halt toe te roepen. Wellicht is er hier in de nabije toekomst zelfs een belasting op digitale gegevens voor nodig. Een vervelend vooruitzicht, maar we kunnen niet eindeloos zo doorgaan.
