Walter Wijnhoven

Als je met treinen wilt spelen en je hebt geen ruimte voor een modelbaan, dan is een treinsimulatieprogramma (afgekort ‘trainsim’, van het Engelse train simulation) een leuk alternatief. “Treinsimmen is eigenlijk een soort treinengame, maar wel heel realistisch”, vertelt Kees Plaat, al dertig jaar lid van HCC en trainsimmer sinds 2001. “Je speelt voor machinist in een virtuele cabine van een bestaande trein en rijdt op een spoortraject van station A naar station B. Je moet stoppen bij de stations en de passagiers laten in- en uitstappen. Daarbij moet je letten op de seinen, geen rode seinen negeren en natuurlijk op tijd rijden. Zoals dat ook in het echt gebeurt.”

Creatieve hobby 
Als je treinen leuk vindt, misschien wel als hobby hebt, of je had (vroeger) een modelbaan, dan kun je je creativiteit kwijt met deze hobby zonder vieze vingers te krijgen, vertelt Kees. “Je kunt simpelweg met een trein rijden, maar ook echt iets maken. Bijna alle treinsims hebben de mogelijkheid om zelf nieuwe trajecten en dienstregelingen te bouwen. In de gamewereld noemen ze dat modden. Hierbij komen een aantal aspecten samen die ook in HCC als afzonderlijke activiteiten gebeuren zoals programmeren, werken met opensource-programma’s (GIMP, Blender, OBS, Shotcut), en besturingssystemen.”

Favoriete routes en treinen 
“Ik gebruik op dit moment treinsims om creatief te kunnen zijn, maar ook om onze leden te kunnen informeren. Daarvoor probeer ik nieuwe treinsims uit en ik schrijf erover in onze nieuwsbrief. Het laatste jaar heb ik veel tijd besteed om Train Sim World 2 onder de knie te krijgen, een moderne treinsim met nieuwe dimensies. Niet alleen als machinist rijden, maar ook de trein in meer detail echt bedienen. Ik beperk mij wel tot de trajecten en treinen uit Duitsland. In TS2022 rijd ik regelmatig de freeware routes uit Nederland, daarnaast zijn mijn favorieten de routes en treinen uit Duitsland die door onafhankelijke ontwikkelaars worden gemaakt. Bijvoorbeeld de Münster-Bremen Route Add-On en de Im Köblitzer Bergland Route Add-On.”

Het uitgangspunt van de machinist
De overeenkomst tussen de meeste treinsims is het uitgangspunt van de machinist. De verschillen tussen de programma’s zijn in te delen in categorieën: opensource, ouderdom en kwaliteit, al dan niet overdraagbare inhoud en het zelf kunnen maken of toevoegen. Kees legt uit: “Open Rails is opensource en vrij te gebruiken, alle overige programma’s zijn betaalde uitgaven van commerciële bedrijven. Trainz en Train Sim World 2 gebruiken moderne technieken en zijn grafisch veruit beter, hoewel Open Rails een inhaalslag maakt. De overige programma’s zijn technisch verouderd maar bevatten veel content en zullen daarom nog gebruikt worden. De inhoud is niet overdraagbaar tussen de treinsims, uitzondering is Open Rails. Dit betekent doorgaans dat als je kiest voor een bepaald merk treinsim, je gebonden bent aan de content die voor die treinsim wordt gemaakt. In alle treinsims behalve Train Sim World 2 is het mogelijk zelf dingen te maken zoals een nieuwe route. Ook kan zelfgemaakte content worden toegevoegd, zoals wij hebben gedaan met onze add-ons.”

Bijzondere Add-ons 
HCC!trainsim brengt regelmatig add-ons (extensies) uit, meestal routes voor een van de programma's die door de IG worden ondersteund. De variatie in add-ons binnen en tussen de treinsims is groot en er is ‘voor elk wat wils’. Kees: “Behalve de treinsimmers van HCC zijn er meer personen in het land met dezelfde hobby, zij doen dat (helaas) niet georganiseerd. Sommigen maken ze gratis, anderen verdienen wat bij met betaalde add-ons. Tot de freeware rekenen we realistisch nagebouwde spoortrajecten in Nederland. Als voorbeeld is het traject Utrecht CS–Den Bosch–Eindhoven CS nagebouwd. Ook het traject Almelo–Deventer–Apeldoorn/Zutphen kun je virtueel rijden. Wie gebruikmaakt van de betaalde add-ons van ChrisTrains en Dutch Classic kan op deze trajecten met moderne of klassieke treinen rijden. Je hoeft geen HCC-lid te zijn om een add-on bij ons te kopen. Alleen de usb-versies van de Berkendam-2 route en de Koningslijn route zijn (nog) verkrijgbaar.”

De Koningslijn 
Het Ontwikkelteam van HCC!trainsim heeft er heel lang aan gewerkt: de Koningslijn, ook wel bekend als 'VSM route'. Het spoortraject van Apeldoorn naar Dieren, tegenwoordig het vrijwel exclusieve domein van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij die er museumdiensten rijdt. Het traject voert door een mix van stedelijke, dorpse en zeer landelijke en bosrijke omgeving en telt vele plekken waar de aandacht van de machinist vereist is. Zoals overwegen zonder beveiliging met spoorbomen, plaatsen waar de stoomfluit bediend moet worden, hellingen, en nog veel meer uitdagingen wachten de virtuele machinist. Het Ontwikkelteam besteedde, samen met andere betrokkenen, vele honderden uren aan het verzamelen van informatie over de route, bouwen van het traject en aankleding, testen, ontwikkelen van het beveiligingssysteem. De route is daarom geen freeware en wordt tegen betaling geleverd (zonder winstoogmerk). HCC-leden betalen voor de usb-versie € 25,00, niet-HCC-leden € 27,50.

HCC!trainsim laat zich zien 
De Koningslijn is een voorbeeld waarmee de IG zich graag presenteert als een actieve club. Naast de periodieke clubdagen gebeurt dat ook met een nieuwsbrief en een actuele website. De Nieuwsbrief TrainSimNieuws verschijnt 9x per jaar (een week voor een clubdag) en bevat onder meer een activiteitenagenda en koop- en gebruikerstips. De website bevat een FAQ (lijst met veel gestelde vragen), natuurlijk inclusief antwoorden. Ook staan downloads klaar van routes, treinen, routebouw-objecten, updates van het ontwikkelteam en Nederlandstalige handleidingen. Handig is het actuele overzicht van de systeemeisen voor treinsims dat als pdf klaarstaat. Via de helpdesk krijg je antwoord op al je vragen over de trainsimulatieprogramma’s en toepassingen. De helpdesk alleen al is een goede reden om lid te worden van HCC!trainsim, want de deskundige ‘helpdeskers’ helpen alleen leden.

Clubdagen
Maandelijks (9x per jaar) kun je HCC!trainsim live aan het werk zien tijdens de clubdagen in wijkcentrum De Schalm, Oranjelaan 10 in De Meern. Doorgaans op de eerste zaterdag van de maand van 11.00-16.00 uur. Introducés zijn ook welkom. Er is voldoende gratis parkeergelegenheid en de locatie is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Echte liefhebbers komen natuurlijk per trein, via station Utrecht Terwijde. De clubdag is een gezellig samenzijn van leden die informatie met elkaar uitwisselen en met de treinsimulatie-hobby bezig zijn. Regelmatig is er een presentatie over een trein(sim) gerelateerd onderwerp. Het ontwikkelteam is aanwezig voor ondersteuning en informatie over zijn projecten. Er zijn themamiddagen en er is een leestafel met actuele tijdschriften. Neem gerust je pc/laptop/usb-stick/externe schijf mee. De eerstvolgende clubdag is op 10 sptember 2022, kijk voor het programma en actuele info op de website.

HCC!trainsim in het land 
HCC!trainsim laat zich behalve in De Meern ook graag zien op (model)spoormanifestaties zoals de modeltreinenbeurs Eurospoor en de Modeltrein Expo On traXS! van het Spoorwegmuseum. Hierbij wordt vaak samen opgetrokken met HCC!m (modelbouwautomatisering). Veel van dit soort activiteiten zijn twee jaar lang weggevallen vanwege corona, maar gaan langzaam maar zeker weer van start. Als er geen kink in de kabel (of bovenleiding) komt, is HCC!trainsim in het eerste weekend van september ook weer te bezoeken bij de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM) in Beekbergen tijdens de manifestatie ‘Terug naar Toen’ op 3 en 4 september 2022.

Bestuur
Het organiseren van alle activiteiten kost veel (bestuurs)kracht. Het bestuur van HCC!trainsim bestaat op dit moment uit vier leden: Gerrit Soede (voorzitter), Kees Plaat (secretaris; interne en externe communicatie), René ’t Hooft (penningmeester; beheer verzendhuis, evenementencoördinator, bezoekersregistratie) en Raymond Kalousdian (bestuurslid; coördinator ontwikkelteam, coördinator helpdesk). “We streven naar een bestuur van vijf leden, immers: vele handen maken licht werk”, weet Kees uit ervaring. “Dat geeft ons ook meer mogelijkheden voor uitbreiding van toekomstige activiteiten. Aangezien ik vind (zo ben ik ook een beetje opgevoed) dat je in een club niet alleen moet ‘nemen’ maar ook moet ‘geven’, heb ik besloten om toe te treden tot het bestuur.”

Trends
Tot slot werpen we samen met ‘virtuele machinist’ Kees een blik op de trends in de wereld van treinsimprogramma’s. “Een trend is dat treinsims gebruikmaken van bekende game engines als Unreal en Unity. Zoals Train Sim World 2 en SimRail. Niet meer alleen rijden, maar ook de trein echt bedienen en grafisch superieur. Het gebruik van deze game engines maakt het ook beter mogelijk treinsims op een spelcomputer te kunnen spelen. Wellicht meer gebruik van virtual reality. Omdat mobiele apparaten steeds krachtiger worden, zullen de treinenapps evolueren naar meer echte treinsims op de smartphone of tablet, zoals de Trainz-versie Trainz Simulator 3. Een gamestudio in Polen heeft voor dit jaar een volledig nieuwe treinsim aangekondigd: SimRail. En de laatste versie van Trainz (Trainz Railroad Simulator 2022) kent een sterk verbeterde editor.” Een leuk nieuwtje tot slot: de nieuwe versie van Railworks onder de naam Train Simulator 2022 (TS2022), bevat een release door ontwikkelaar ChrisTrains van de gloednieuwe intercity die bij de NS op dit moment nog in proefbedrijf is. Allemaal instappen!