Remco Nieuwenbroek en Serge Beckers

Virtual Reality, virtuele werkelijkheid in het Nederlands, is een computertechniek waarbij een realistische situatie wordt nagebootst in een gesimuleerde omgeving. Een speciale VR-bril zorgt ervoor dat je deze bijzondere kunstmatige wereld kunt binnenstappen. Niet te verwarren met Augmented Reality (AR). Met AR worden beelden die door een computer gegenereerd worden over de bestaande wereld heen getoond, zodat je beide waarneemt. In de VR-wereld zie je alleen de ‘computerwereld’.

Heb je eenmaal je VR-bril opgezet, dan ben je van de buitenwereld afgesloten. Je ziet een scherm, dat in tweeën is verdeeld. Doordat beide ogen een eigen deel van het scherm zien, wordt een 3D-effect gecreëerd. Draai je je hoofd, dan draait de wereld wanneer je zit, loopt of vliegt, met je mee. Er bestaan verschillende soorten brillen, waarbij 3DoF en 6DoF het meest voorkomen. DoF staat voor degrees of freedom. Met de 3DoF-brillen kun je omhoog, omlaag, links en rechts kijken. Lopen door je virtuele wereld is met deze bril niet mogelijk. Met de 6DoF-brillen is dit wél mogelijk. Bijna alle VR-brillen worden geleverd met controllers. Die zijn voorzien van knoppen en een joystick, vergelijkbaar met veel spelcomputers. Steeds meer handsets ondersteunen hand tracking. Sensoren registreren daarbij gegevens over de positie, de oriëntatie en de snelheid van je handen. Een aantal fabrikanten heeft speciale handschoenen die je bewegingen kunnen synchroniseren met de VR-wereld.

Niet alleen voor de fun
VR-brillen zijn vooral bekend vanwege toepassing in de gamewereld. Videogames worden een stuk realistischer, leuker en spannender als je gebruikmaakt van een speciale bril. Je stapt zo een compleet nieuwe wereld binnen. Daar kan geen computer- of laptopscherm tegenop.

Maar niet alleen in videogames worden de brillen veel gebruikt. VR-brillen zijn uitermate geschikt voor heel veel toepassingen. Denk aan het volgen van trainingen of cursussen, bijvoorbeeld voor het oefenen van gevaarlijke situaties bij politie, brandweer of in het leger. Ook voor het trainen van piloten wordt gebruikgemaakt van de VR-technologie. Daarnaast biedt een VR-bril uitkomst bij de ontwikkeling en bij het testen van nieuwe producten. Fouten kunnen op deze manier al vroegtijdig in beeld worden gebracht. En dit zijn maar een paar voorbeelden van de vele VR-toepassingen. De conclusie is wel duidelijk; eigenlijk kan VR-technologie in alle sectoren en industrieën worden ingezet.

Toepassingen bij e-health
De term e-health wordt vandaag de dag veelvuldig gebruikt. Kort gezegd gaat het hierbij om digitale toepassingen in de zorg: het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning of verbetering van de gezondheid en de gezondheidszorg. VR-technologie is hier een mooi
voorbeeld van. Ook binnen de zorgsector is gebruik van VR namelijk in opkomst. Artsen, chirurgen en studenten kunnen met een VR-bril op complexe operaties oefenen zonder dat er echte patiënten nodig zijn. Een VR-bril kan voor afleiding zorgen tijdens een vervelende behandeling, als afleiding voor pijn. Of het zorgt voor ontspanning als je noodgedwongen langere tijd aan bed gekluisterd bent. Je kunt naar een virtueel strand of een boswandeling maken. Of een gesprek op een terras voeren met je beste vrienden. Even ontspannen zonder daadwerkelijk je kamer te verlaten. VR-toepassingen in de zorg worden verder onder meer ingezet voor de behandeling van psychische klachten, denk aan vliegangst of hoogtevrees, of voor het simuleren van een psychose. Het is mogelijk met de bril op in de huid te kruipen van een patiënt met dementie. Waar loopt deze persoon in het dagelijks leven tegenaan en hoe reageert de omgeving op het gedrag van deze patiënt?

Leuker en uitdagender
Ook in de wereld van de fysiotherapie maakt de VR-bril een opmars. Niet alleen worden oefeningen leuker en uitdagender in een VR-omgeving, ook is het veel eenvoudiger om thuis te oefenen. De fysiotherapeut kan op afstand precies zien wat je doet en hoeveel progressie je maakt. Een van de VR-innovaties die veel gebruikt wordt is Corpus VR, een oefenplatform voor fysio-, ergo- en neurotherapie. De intelligente combinatie van gamification en slimme sensoren en de compatibiliteit van de oplossing met verschillende VR-headsets en tablets zorgen voor een compleet nieuwe ervaring. Er zitten sensoren in de headset zelf die gebruikt worden om hoofd- en nekbewegingen uit te lokken. Voor de armen zitten de sensoren in de controllers van de headset. De bewegingssensoren voor de romp en benen plaats je op de te trainen lichaamsdelen. Corpus VR kan toegepast worden voor fysieke, gedragsmatige en neurologische revalidatie.

Gebruikers kunnen kiezen uit een breed scala aan oefeningen, gericht op het hoofd, de nek en schouders. Het platform maakt gebruik van de kracht van Virtual Reality om de patiënt te laten focussen op zijn of haar persoonlijke doelen. Dit wordt gedaan door de patiënt in een spelomgeving te plaatsen waarin de oefeningen worden uitgevoerd. De therapeut kan de oefeningen en de intensiteit in real-time monitoren. Alle omgevingen zijn gemaakt op basis van bestaande oefenmethodieken én ze passen zich automatisch aan, aan de mogelijkheden van de patiënt.

Corpus VR biedt keuze uit een professionele versie – vooral gericht op fysio-, ergo- en neurotherapie – maar er is ook een programma dat zeer geschikt is voor gebruik in een thuisomgeving, met een ruim aanbod van oefeningen. Wie op zoek is naar een VR-bril kan kiezen uit heel veel modellen van heel veel fabrikanten. Het platform van Corpus VR werkt in combinatie met een aantal VR-brillen. Op afstand kunnen oefeningen worden klaargezet, bijgewerkt en aangepast en kunnen de resultaten worden gekeken. Hiermee biedt deze technologie het beste van twee werelden. Gebruikers spelen een ontspannen game en werken tegelijkertijd aan hun conditie of revalidatie. En het mooie is: de oplossing is niet alleen voor bestaande klachten een uitkomst. VR-technologie kan juist ook een belangrijke rol vervullen bij het stimuleren van beweging. Het kan zorgen voor ontspanning, het tegengaan van stress en het voorkomen van (burn-out)klachten. Na een dagje stilzitten, nog even lekker actief zijn. Zelfs als het buiten keihard regent. Dit is een belangrijke reden dat de oplossing ook zijn weg begint te vinden buiten de wereld van de fysio-, ergo- en neurotherapeut. De mogelijkheden van Virtual Reality zijn immers eindeloos.