Videobewerking met Kdenlive

Johan van den Berg

Kdenlive

Foto- en videobewerkingssoftware stelt mensen in staat om hun herinneringen levend te houden en te delen met vrienden en familie. Denk bijvoorbeeld aan het retoucheren van oude familiefoto’s, het maken van fotoboeken van speciale gebeurtenissen of het samenstellen van video’s van belangrijke mijlpalen.

Er zijn vele gratis en betaalde videobewerkingsprogramma’s op de markt, maar er is één programma dat bij uitstek voldoet: Kdenlive.

Monteren van een film op celluloid

Het is een gratis en zeer uitgebreid programma in het Nederlands en vrij gemakkelijk te leren.
Naarmate je meer met Kdenlive werkt, zul je steeds meer nieuwe mogelijkheden ontdekken en merken dat het ook geschikt is voor gebruik door professionals.

Kdenlive is een acroniem voor KDE Non-Lineair Video Editor en is geschikt voor Linux, Mac en Windows. We zullen hier de laatste versies behandelen, die qua lay-out verschillen met de vorige. Het zal gaan over de installatie en het gebruik van het programma, ofschoon lang niet alle mogelijkheden besproken kunnen worden.

Terug in de tijd

Vroeger had je geen video, toen had je alleen film. Maar films moesten ook gemonteerd worden. Films werden namelijk scène na scène opgenomen. Je had dan slechte en goede stukken film. De goede stukken werden aan elkaar geplakt, de slechte stukken werden weggegooid. Dat werd fysiek gedaan.

Studio met opname- en weergave-apparatuur voor video

Bekend is natuurlijk het beeld van het werken aan de montagetafel. Later zou men ook magnetische videotapes monteren, een duur en omslachtig proces. Zo duur, dat men zijn toevlucht nam tot het achter elkaar opnemen van verschillende delen van video’s met een andere videocamera. Zo werd van meerdere beeldschermen de goede stukken van verschillende tapes (scènes) opgenomen en tot één geheel gemonteerd. Daar was wel een kamer vol met dure apparatuur nodig, zoals te zien is in de afbeelding links..

De moeilijkheid bij dit alles was dat, als men iets in een film of tape wilde veranderen, men de hele film eerst moest aflopen tot aan het te bewerken stuk. Tegenwoordig kan men meteen naar de betreffende scène of het gewenste beeldje gaan. Dat komt omdat de video digitaal is opgeslagen op schijf, en die schijf kan op iedere willekeurig plek benaderd worden. Omdat een schijf ook een inhoudsopgave heeft, weet je precies waar je zit. En uiteraard kan zo’n inhoudsopgave omgezet worden in een tijdlijn van één of meer scènes.

Bovendien is het software. Dat betekent dat er fysiek niets veranderd als je de video bewerkt. Fouten kunnen zo hersteld worden en veranderingen kun je eenvoudig aanbrengen.

Installeren op Linux

Kdenlive kun je installeren via de distributie, AppImage of Flatpak. De laatste twee zijn te vinden op https://kdenlive.org/en/download

Via distributie

Er zijn veel distributies van Linux en installeren gaat bij elke distributie weer anders. Wij focussen ons op Linux Mint (Ubuntu). Daar kun je gaan installere met commando apt. Dus: apt install kdenlive en apt install kdenlive-data. Die laatste is nodig om goed te kunnen werken.

De twee pakketten kunje ook grafisch installeren, met Synaptic pakketbeheer. Deze kun je in het startmenu aan roepen met software. Je krijgt dan dezelfde twee pakketten te zien, zoals je kunt zien in deze afbeelding:

Kdenlive installeren met Synaptic

Deze pakketten kun je vervolgens installeren door ze aan te klikken. Let op: je hebt hier root-rechten voor nodig.

Via AppImage

AppImage is makkelijk en lijkt veel op een executable van Windows. Het is ook een binair bestand waaraan uitvoeringsrecht moet worden toegekend. AppImage is aan te klikken op de downloadpagina van Kdenlive.

De downloadpagina. Links Windows, met Installable en Standalone, dan Linux met AppImage en Flatpak en rechts bij Mac Silicon en Intel.

Via de bestandsbeheerder zijn uitvoeringsrechten toe te kennen en daarna is het klaar voor gebruik.

Via Flatpak

Flatpak kan ook geïnstalleerd worden Synaptic, op dezelfde wijze als bij AppImage. Kies dan voor twee bestanden: flatpak en gnome-software-plugin-flatpak. Die laatste is om in de toekomst grafisch met Flatpak om te kunnen gaan.

Flatpak en gnome-software-plugin-flatpak

Vervolgens kun je, via Flatpak, Kdenlive installeren. Klik daartoe op Flatpak en vervolgens op het blauwe Install rechtsboven op de webpagina. Dan krijg je het bestand org.kde.kdenlive.flatpakref te downloaden. Open dit bestand en klik aan. Kdenlive wordt dan geïnstalleerd als Flatpak.

Voor Windows en Mac is de werkwijze qua installatie vergelijkbaar met AppImage. Je downloadt gewoon grote bestanden, en dan hoef je niet eens rechten toe te kennen.

Volledig standalone images, klaar voor gebruikl.

Menu en lay-out

De lay-out of indeling van Kdenlive kun je geheel naar eigen inzicht aanpassen. Er zijn ook menu-items waarvoor je op meerdere plaatsen kunt kiezen. Sinds kort is er een balkje Logging, Editing, Audio, Effects, Color. Editing is eigenlijk het normale gebruik. Effects kan sowieso binnen Editing gebruikt worden. Eigenlijk kan alles door elkaar gebruikt worden, zoals bijvoorbeeld Audio, waarvan de onderdelen ook in Editing terug te vinden zijn. Alleen treden de audiobewerkingen wat meer op de voorgrond wanneer  je voor Audio kiest. Dit komt allemaal omdat er zoveel menu-items zijn en de mogelijkheden zo zijn uitgebreid (Audio en Color). Men maakte een soort algemene indeling waartussen geschakeld kan worden, en dat op zich kan ook al worden aangepast. En je kunt ook je eigen indeling opslaan (Afb. 8).

Eigen indeling kan ook geladen worden

*De lay-out die je na installatie ziet, is Editing (Bewerken).

Standaard indeling van Editing of Bewerken

In de bovenste helft zien we links de project-bin, waar al de clips en de sequenties staan opgesomd. In het midden is er ruimte voor de clipmonitor en rechts voor de projectmonitor. Ook is de tijdlijn te zien met rechts de audiobewerker en nog drie tabbladen. Je kunt deze weggooien maar je kunt ze ook buiten het hoofdscherm plaatsen.

Links bovenaan zien we ook nog 5 tabs, naast de project-bin nog 4 andere: Composities, Effecten, Clipeigenschappen en Verwijder geschiedenis. Je ziet eigenlijk overal tabs. Wanneer je Kdenlive wilt leren kennen, is het raadzaam hiermee te spelen en te oefenen. Weggooien van al die items kan met het kruis rechtsboven, nadat je ze eerst uit het hoofdscherm hebt geschoven. Via Beeld kun je ze altijd weer terughalen door een vinkje te plaatsen..

De vier items nu apart van het hoofdscherm

De tab Project,, hieronder rechts, wordt het meest gebruikt, voor het laden van clips en titleclips, sequences en eventueel ondertiteling.

Het tabblad Project

Van de Tijdlijn op de werkbalk zijn de tweede en de derde optie belangrijk: Invoegen en Verwijdering.
De overige instellingen zijn van belang als je echt veel met Kdenlive gaat werken.

Overigens zijn vlak boven de tijdlijn in het midden nog veel (dubbele) instellingen te vinden. En onder de project- en clipmonitor: het verbergen van de bewerking en van de objecthendels.

Wat gebruiken we

Laten we als voorbeeld de vakantiefoto’s en de uitstapjes nemen waar we een reportage van willen maken. Vermoedelijk heb je die gefotografeerd met je smartphone. We gebruiken gewoon een usb-kabeltje waarmee we de telefoon op de computer aansluiten. En dan kunnen we de gewenste foto’s in een directory zetten. Geef dan gewoon toestemming op de telefoon en krijg je een aparte schijf waarin alle foto’s van de telefoon staan, onder DCIMM ⇨ Camera, kijk maar naar onderstaande afbeelding

Telefoon via USB-kabel op PC ( mtp = Media Transfer Protocol)

Waar het beeldmateriaal komt te staan, is uiteindelijk iedereen zijn eigen keuze. Maar het is misschien verstandig om een mapindeling te maken op basis van dagen van de (vakantie)week zoals woensdag of donderdag of anders namen van bezochte bestemmingen. Deze directories kunnen zich dan weer bevinden onder een hoofdmap Vakantie2024 o.i.d. Het is niet persé nodig om alleen foto’s te kiezen die gebruikt zullen gaan worden: ook kansrijke foto’s kunnen geplaatst worden want de definitieve keuze komt bij de bewerking.

 Het bewerken van het beeldmateriaal tot een reportage

Met de voorselectie van de foto’s is al een groot deel van het werk gedaan en dat maakt het werk ook een stuk gemakkelijker. Het komt nu aan op een min of meer definitieve keuze van het beeldmateriaal, ofschoon dat later natuurlijk altijd nog veranderd kan worden.

Aangepaste projectmap

Wanneer je aan een project begint, kun je het beste de projectmap aanpassen naar een projectmap van eigen keuze, dus de hoofdmap waaronder het beeldmateriaal staat. Druk daartoe op het mapjes-icoon (zie afbeelding hierboven), uiterst rechts van Aangepaste projectmap: Kies daarna die directory en klik vervolgens op Toepassen & Ok rechts onderaan het configuratiescherm. Sluit daarna Kdenlive af, en start weer op. Er worden in die directory nog eens twee extra directories aangemaakt, waaronder één voor proxies. Daarover later meer.

Inhoud projectmap

Die selectie gebeurt door het laden van de clips, onder de tab Project en daarna Clip of map toevoegen. Kies dan, in plaats van Video’s, voor Projectmap. En vergroot het venster. Daarna kunnen de clips gekozen worden, eventueel meerdere tegelijk. Nu kun je van de projectmap de bestanden kiezen en zo in de Project-bin zetten. Je kunt de bestanden ook rechtstreeks in de projectdirectory schuiven, vanaf de bestandsbeheerder.

Laden clips

We zagen al hoe clips (beeld- of geluidsmateriaal) geladen worden. Er kunnen daarbij enkele probleempjes optreden. Dat gaat dan om:

• • profiel
• • framesnelheid (voornamelijk van smartphone)
• • proxy

Er is bijna geen profiel in Kdenlive dat voldoet aan het profiel dat het meeste beeldmateriaal heeft. Tenminste in het begin dan. Naderhand passen de profielen weer, omdat de meeste foto’s van smartphone of camera hetzelfde profiel hebben. Je kunt gewoon klikken op doorgaan.

Nieuw profiel nodig

Dan zijn er ook nog bestanden met een variabele framesnelheid. Dit heeft tot gevolg dat er dan een ander bestand met een ander formaat zal worden aangemaakt in dezelfde directory. Met de variabele framesnelheid kan KdenLive niet omgaan. Je kunt ook het type zelf uitkiezen.

Variabelen framesnelheid overzetten (transcribe) naar vaste

Dan zijn er nog de proxy clips. Voor de bewerking is het niet nodig om met absolute topkwaliteit te werken, je kunt vooruit met een lagere kwaliteit. Pas wanneer de uiteindelijke film moet worden geproduceerd (renderen), wordt de originele clip gebruikt.

Proxyinstellingen

Dat is vooral handig als de computer traag is. De weergave op de projectmonitor verloopt dan sneller. De bestanden worden dan met een ‘P’ aangegeven in de Project-bin.

Staan het beeld- en geluidsmateriaal eenmaal in de Project-bin, dan kan dat materiaal naar eigen inzicht op de timeline geplaatst worden: links aanklikken en verschuiven naar de timeline.
Video’s hebben twee tracks, ofwel twee sporen: eentje voor geluid en eentje voor beeld. Als je een videotrack op de timeline plaatst, dan zullen die twee sporen naar elkaar spiegelen. Staat een video op een hogere videotrek, dan zal het geluidsspoor navenant op een lagere geluidstrek verschijnen. Zo kun je een betere overgang maken. Je kunt ook op zo’n spoor rechtsklikken en kiezen voor Hef groepering op, bijvoorbeeld als je het geluid niet nodig hebt of wil verschuiven.

Stil beeldmateriaal zoals foto’s hebben natuurlijk geen geluidsspoor en geluidsfragmenten geen beeldmateriaal, dus ook geen videospoor. Die kun je dan ook met een enkelvoudig spoor plaatsen.

Tracks voor beeld en geluid    

Bewerken: compositief & effecten met keyframes

Wipe met handgrepen

 Een compositie of overgang heeft betrekking op twee (of meer) clips. Wanneer we twee clips laten overlappen, kunnen we hier een overgang op plaatsen. In dit voorbeeld plaatsen we de compositie > wipe als overgang op de twee overlappende tracks. Met de muis kunnen we de lengte van deze overgang bepalen. Die moet precies beide tracks bedekken. Het resultaat is een vloeiend verloop van de ene clip naar de andere. Je kunt dit ook automatisch laten doen, met de handgrepen rood en paars op de hoeken. De rode handgreep is voor fade-out en fade-in aan het begin.

Bij een effect gaat het juist over een enkele clip. Via tabblad Effecten kunnen we uit een groot aantal effecten kiezen, zoals Contrast. Door het gekozen effect naar de track te slepen, zien we in de Effect/compositiestack-gedeelte alle instelmogelijkheden, waaronder de keyframes, die bij het effect behoren en die bepalen hoe het er uiteindelijk uit gaat zien.

 

Verschillende mogelijkheden voor contrast

 

Deel 2 Het tweede deel van dit artikel is voor HCC-leden online (achter inlog) te lezen op pcactive.nl.

.”