Naast kant-en-klare computers kun je ook zelf een computer bouwen. In PC-Active 294 gingen we aan de slag met een desktopcomputer, ditmaal bouwen we een mini-pc. Wat komt er bij kijken?
Door: Aad Munsterman
Het bouwen van een mini-pc is over het algemeen niet zo lastig, als je maar weet waarvoor je hem gaat gebruiken. Afhankelijk van de toepassing, zoals een standaarddesktop of grafisch werkstation, zoek je componenten bij elkaar om de prestaties te bereiken die je voor ogen hebt.
Kies eerst een zogeheten barebone, een nog niet volledige computer die bestaat uit een systeemkast, het moederbord, de elektrische voeding en ventilatie. Vul deze aan met dataopslag, geheugen, processor, toetsenbord/muis, beeldscherm en een besturingssysteem en je bent er.
Wij maken er een standaard middenklasse desktop van, geschikt voor doeleinden als office, video- en fotobewerking, multimediacenter, maar bijvoorbeeld geen high-end gaming. Shuttle heeft een goede reputatie op het gebied van barebones en wij kozen voor de Shuttle XPC Model XH110G.
Shuttle XPC XH110G
Dit kleine model van 20 bij 20 bij 8 centimeter heeft een volwaardig PCIe X16-slot om er bijvoorbeeld een aparte multi-port videokaart (zoals de Geforce 1050Ti) of video-grabber aan toe te voegen. Daarnaast is er een M.2 2280-slot voor SATA/PCIe-SSD’s en een M.2 2230-slot voor een wifikaart. Onderin de kast is ruimte voor een opslagapparaat met een SATA-600 aansluiting, zoals een 2,5-inch HD of SSD. Verder zijn er de volgende aansluitingen: 6x USB2, 2x USB3, 1Gbps RJ45 LAN, microfoon, hoofdtelefoon, VGA en HDMI. De voeding is 180 watt en de koeling wordt verzorgd door een heatpipe en twee geruisloze 6cm-ventilatoren.
Componenten
Let erop welke socket het moederbord heeft, zodat je weet welke processor en geheugen erin kan. Vanwege de LGA 1151-socket kiezen we als processor de Intel I5-7400 3GHz met geïntegreerde video-controller die tot 4K 4096*2304@60Hz ondersteunt. Zo hebben we geen aparte videokaart nodig.
De Samsung EVO 960 SSD (circa € 235,-) is een opvallend apparaat vanwege de PCI_Express 3.0 X4 aansluiting in plaats van een standaard SATA-600 aansluiting. De maximale overdrachtssnelheid gaat hierbij van 600 MB/s naar 3900 MB/s! De EVO realiseert via deze interface maximaal 3200 MB/s voor lezen en 1800 MB/s voor schrijven. Daarnaast wordt in plaats van het AHCI-protocol het NVMe protocol gebruikt, dat ook bijdraagt aan verbetering van de transfersnelheid. Het voorgeschreven geheugen is 8GB SODIMM DDR4-2133, van Kingston (circa € 80,-) en 8 GB is voor een middenklasse desktop prima (maximaal geheugen 32 GB). Als besturingssysteem kiezen we Microsoft Windows 10 Pro (circa € 30,-).
De componenten zijn binnen een half uurtje geïnstalleerd. De volgende stap is het aansluiten van de rest, zoals toetsenbord, muis en beeldscherm. Onderin is nog plaats voor een 2,5” SATA-600 disk. Omdat de SSD 500GB opslag heeft en in het netwerk een NAS beschikbaar is, maken we daar geen gebruik van. Er is ook een VESA-standaard meegeleverd voor montage van de XPC achterop een beeldscherm. Ook daar maken we geen gebruik van.
Bij de XPC XH110G is een installatiehandleiding geleverd die de installatie van elk component in detail beschrijft. Daarnaast is er een summiere BIOS-handleiding op dvd meegeleverd die de commando’s van het UEFI-AMIBIOS beschrijft, zonder verdere uitleg.
Aan de slag
Na het aanzetten van de Shuttle en het indrukken van de Del-toets verschijnt het UEFI-AMIBIOS-scherm. Het M2-slot moet nog op PCI gezet worden om naar de SSD te kunnen schrijven. Vooraf is via Microsoft Media Creation Tool een opstartbare usb-stick gecreëerd met de laatste Windows 10-versie. Eén van de boot-instellingen staat al op USB, na herstart verschijnt het Windows-logo en volgt de installatie. Na een kwartiertje (dat is snel!) is dit gedaan en start de Shuttle opnieuw op met Windows 10 Pro.
Er is een dvd meegeleverd met geoptimaliseerde XPC-drivers voor Windows 10 x64. In de ReadMe.txt op de schijf staat welke drivers met versienummer er beschikbaar zijn. De dvd moet naar een usb-stick gekopieerd worden om door de XPC gelezen te worden. Bij installatie van de drivers moet bekeken worden of je de probeerversie van een back-upprogramma wilt installeren, die staat verstopt op het tweede tabblad. De apart genoemde Intel Rapid Storage-driver is geen noodzaak.
Prestaties
Na de installatie van de aanvullende drivers is de pc klaar. Tijd om te bepalen wat de prestaties zijn. Het opstarten van de pc gaat in 13 seconden en vanuit slaapstand, waarbij geen meetbare stroom wordt gemeten, zelfs binnen 5 seconden. Een scan met ScanCircle geeft de XPC een 9.4. Niet slecht!
UserBenchmark geeft aan dat vergeleken met gelijksoortige configuraties er 37, van de 100, beter presteren. Een prima score voor deze mini-pc. De boot-drive, de Samsung EVO, scoort 174%, wat garant staat voor snelle boot, goede reactietijden van applicaties en snelle transfertijden voor met name grotere bestanden. De Intel-processor scoort ook bovenmatig en kan zelfs niet al te zware workstationtaken afhandelen.
Al met al een leuke mini-pc die je qua verwerkingskracht helemaal naar je hand kunt zetten. Bovendien is je eigen installatie van Windows 10 niet vervuild door software die door fabrikanten is meegeleverd. Een mooi stukje hardware als basis voor een snelle desktop en/of multimediacenter.
Product: Shuttle XPC XH110G
Website: www.shuttle.eu
Prijs: € 280,- (adviesprijs)
Pluspunten:
* stille, up-to-date mini-pc
* supersnel door PCI SSD
Minpunten:
* beperkte uitbreidingsmogelijkheden
* één HDMI 1.4- en VGA-aansluiting
